iNet.mn дагах

Н.Шагай: Нэг түмэн инженер бэлдэж чадвал жилдээ тэрбум долларын цалингийн орлого Монголд орно

Монгол Улсын нэг түмэн инженерийг бэлтгэн хөгжлийг араас нь биш урд нь амдаж гарах зорилго тавин ажиллаж буй Нэст Академийн үүсгэн байгуулагчдын нэг Нямдоржийн Шагайг бид "Өглөөний Хүн" буланд урьж ярилцлаа.
Н.Шагай нь 2015 оноос дэлхийн хамгийн том компанийн нэг Амазонд ахлах инженерээр ажиллаж буй. Тэрбээр өөрийн энэхүү амжилтад ханалгүй олон олон монгол залууд өөрт бий болсон боломжийг олгохоор Нэст Академийг үүсгэн байгуулалцсан байна. Ингэхдээ монгол залуус заавал харийг зорих бус эх орондоо ажиллаж хөдөлмөрлөөд олон улсын стандарт бүхий өндөр орлоготой амьдрах нөхцлийг бий болгохоор ажиллаж байгаа юм.
Н.Шагай бид хоёрын ярилцлага зөвхөн мэдээллийн технологийн салбар бус хүний нөөцийн зах зээлд ямар өөрчлөлт гарч байгаа талаар өрнөлөө. 
iKon.mn сайтын шинийг санаачлагч, бүтээгч, хөдөлмөрч, манлайлагчдын цуврал “Өглөөний хүн”  үргэлжилсээр…
Ярилцлагын зочин: Н.ШАГАЙ Shagai Nyamdorj (Facebook),Shagai.ny (Instagram)
Ярилцсан: Ч.БОЛОРТУЯА   @Bolort (Twitter)
Гэрэл зургийг: Б.БЯМБА-ОЧИР  MPA.mn
 

НЭГ. 200 орчим туршлагатай инженер цугларч чадах юм бол тэрбум долларын үнэлгээтэй IT компани үүсгэх боломжтой

 
- Өөрийн тань ажлын намтрыг харвал дандаа олон улсын компанид ажилласан юм байна. Амазонд ажиллах хүртэлх ажлын намтраа уншигчдад танилцуулахгүй юу?
- Тэгье ээ. Их сургуулийн төгсөх курсээсээ Fuji Infox Net гэж япон компанид ажиллаж эхэлсэн.
Учир нь биднийг хоёрдугаар курст сурч байхад энэ компани Японд 14 хоног дадлага хийх шагналтай нэг олимпиад зарлаж байсан юм. Энэ олимпиадад нь түрүүлээд японд дадлага хийж байсан. Тэгээд л энэ компанитай холбоотой болсон.
Ингээд төгсөх курстээ ажилд орж Авлигатай Тэмцэх Газрын одоо ашиглаж буй албан тушаалтнуудын хөрөнгө орлогын мэдүүлэг хүлээн авах системийг хийж байлаа.
Энэ төслөө дуусгаад Японд хэд хэдэн төсөл дээр ажиллаад жил орчмын дараа АНУ руу магистрт суралцахаар явсан юм. Мөн сурч байх хугацаандаа мэргэжлээрээ ажил хийдэг байсан. Ингээд Амазонд ажлын ярилцлагад орж тэнцээд 2015 оноос хойш ахлах инженерээр ажиллаж байна.
- Амазонд хийж буй ажлынхаа тухай танилцуулахгүй. Яг ямар төслүүд дээр төвлөрч ажилладаг вэ?
- 2015 оноос Амазонд шинэ хөтөлбөр хэрэгжүүлж байгаа. Энэ нь Амазоноор бүтээгдэхүүнээ борлуулж байгаа хүмүүст үзүүлэх үйлчилгээний тухай юм. Тодруулбал, хэрэглэгч Амазоноос бүтээгдэхүүн худалдаж авбал хоёр өдрийн дотор гар дээр нь хүргэлтийн хөлсгүйгээр ирдэг төсөл юм. Өмнө нь Амазон зөвхөн өөрийнхөө агуулахаас хэрэглэгчид бүтээгдэхүүнээ үнэгүй хүргэж өгдөг байсан бол одоо бүтээгдэхүүнээ зарж буй өөр хэрэглэгчдэд ийм боломжийг олгож байгаа.
Хүргэлтийн системийг хариуцсан ахлах инженерээр ажиллаж байгаа гэсэн үг.
- Ахлах инженерийн хувьд хэчнээн хүнийг удирддаг вэ?
- Тухайн төсөл бүрээсээ хамаардаг. Багадаа 2-5, их нь 10-аас дээш болоод ирдэг. 
- Амазонд ажиллахын хажуугаар монголд Нэст Академийг хамтран үүсгэн байгуулалцаж ажиллаж байгаа юм билээ. Нэст Академийн ажлаа хэрхэн зохицуулж байгаа вэ?
- Чөлөөт цаг маань 100 хувь энд төвлөрч байна.
- Одоо монголд ирчихсэн байгаа нь ээлжийн амралтаа аваад ирчихсэн байгаа хэрэг үү?
- Тэгж хэлж болно. Гэхдээ ээлжийн амралт гэж хатуу хуваарьт баригддаггүй. Яг өөрийн удирдах түвшний ажилтантайгаа тохиролцож чадвал хэзээ ч хамаагүй амралтаа авах боломжтой байдаг.
 
- Амазон дахь ажлын нэг өдөр чинь хэрхэн өнгөрдөг вэ?
- Ажлын цаг бүртгэл гэж байдаггүй. Өөрөөр хэлбэл, шаардлагатай хурал, уулзалт дээрээ л байж байвал тухайн хүний хэдэн цагт ирээд хэдэн цагт явж байгаа нь тийм чухал нөлөөтэй биш. Миний хувьд өглөөний 8-9 цагт оффис дээрээ очоод 17 цаг гээд ажлаасаа гардаг. Тухайн баг, хэлтэс болгон ажлын горимоо дотроо тохирдог. Манай багийн хувьд Лхагва гарагт мөн 16:30 цагаас хойш ямар нэгэн уулзалт хийхгүйгээр тохирсон байдаг.
Мэдээж цагийн бүртгэл байхгүй ч зорьсон төлөвлөсөн зүйлээ цагт нь гүйцэтгээд л явах шаардлагатай гэсэн үг.
Миний ажлын хувьд түвшин ахих бүрт код бичиж суухаасаа илүү хурал, уулзалтад оролцох, бусдыг чиглүүлэх нь илүү чухал үүрэг болж ирсэн. Ажлын 70-80 хувь уулзалтуудад зарцуулагдаж байна.
- Хүний цалинг асуух бүдүүлэг гэдэг. Гэхдээ монгол хүүхдүүдэд ямар боломж байгааг таниулахын тулд өөрийн тань цалинг асуувал хариулж болох уу?
- Болно оо. Ер нь цахиурын хөндийд ажиллахад гарааны цалин жилийн 100 мянга орчим доллар байгаа. Минийх жилийн 200-300 мянган доллар байдаг.
- Өнөөдрийн байдлаар Цахиурын хөндийд 200 гаруй монгол залуу ажиллаж байгаа гэсэн албан бус мэдээлэл бий. Энэ талаар тодорхой мэдээлэл бий юу. Ер нь залуус мэдээллийн технологийн мэргэжил эзэмшсэнээр ямар боломжууд бий болж байгаа вэ?
- Яг тооны хувьд надад нарийн мэдээлэл алга. Ямартай ч мэдээллийн технологийн салбарт ажиллаж буй хүмүүсийн дундаж цалин харьцангуй өндөр.
Учир нь эрэлт нь дэлхий даяар өндөр байна. Мэдээж тухайн хүний чадвар чансаагаас хамаараад шатлал нь өөр өөр. Хэрэв чи чадаж л байвал дэлхийн топ компаниудад ажиллах боломж их байна гэсэн үг.
Харьцангуй олон улсад ажиллах боломжтой мэргэжил учраас сэтгэлгээ ч сайн задрах боломжтой юм уу. Өөрөөрөө жишээлээд бодоход л монголд байхдаа сэтгэлгээний хувьд их хавчигдмал, асуудлыг олон өнцгөөс харах чадвар муу байсан юм шиг санагддаг.
- Монголд яагаад чөлөөтэй сэтгэх боломж хязгаарлагдмал байна вэ. Өнөөдөр мэдээллийн технологийн салбарыг хөгжүүлэх гээд янз бүрийн оролдлогууд хийсээр байна. Яг юу нь болохгүй байгаа талаар бодлоо хуваалцахгүй юу?
- Монголын туршлагатай инженерүүд маань бүгд л энэ тэнд очоод тус тусдаа компани байгуулах гээд зорьчихдог. Тал талд магадгүй нэг ижил зүйлийг эхнээс зэрэг зэрэг хийгээд суучихдаг юм шиг.  Өөрөөр хэлбэл нэгдмэл байдал дутагддаг.
Миний судалж тооцоолж байгаагаар 200 орчим туршлагатай инженер цугларч чадах юм бол тэрбум долларын үнэлгээтэй IT компани үүсгэх боломжтой. 200 гэдэг тоо ч учиртай. Сүүлийн 10 жилд бий болсон туршлагатай инженерүүдийн тоо ийм байх болов уу гэж судалсан. Эдгээр туршлагатай инженерүүд нийлээд ажиллавал уг нь олон улсын зах зээлээс ч санхүүжилт, хөрөнгө оруулалт татах боломж маш их байна.
Бие биетэйгээ зохицохгүй байгаа л асуудлын гол болов уу.
Хувь хүний хувьд чөлөөтэй сэтгэх боломж гэдэг дээр энд байгаа зарим инженер асуудлыг зөвхөн өөрсдийнхөө хүрээнд сэтгэж, хардаг. Гэтэл олон улсын түвшинд ажиллаад ирэхээр хийх ажил, сонголт ямар их байгааг харах боломж бий болдог мэт. Миний хувьд яг л ийм өөрчлөлт явагдсан. Гэтэл энд ирээд монголчуудтайгаа уулзахад яг л миний тэр хязгаарлагдмал байсан үе мэдрэгддэг.
 
- Нэгдэж, нийлдэггүй байдал манайд мэдээллийн технологи гэлтгүй бүхий л салбарт тулгардаг бэрхшээл байна.
- Тиймээс ч бид энэ байдлыг Нэст Академи дээр өөрчлөхийг хичээж суралцагчдадаа мэргэжлийн ур чадвараас гадна нэгдэж нийлж багаар ажиллах чадварыг суулгах сургалтуудыг давхар оруулж байна. Үндсэн сургалтын агуулгаа хүргэхдээ багаар ажиллах чадварыг хөгжүүлээд явж байна гэсэн үг.

ХОЁР. Цахиурын хөндийд өнөөдөр бакалаврын диплом шаардахаа больж байна

 
- Одоо цахиурын хөндийд ажиллаж буй үндэстнүүдийн харьцаанд ямар өөрчлөлт орж байгаа вэ. Энэтхэг, Хятадууд дийлэнх нь байгаа гэж байсан.
- Миний мэдэж байгаагаар Цахиурын хөндийд ойролцоогоор 40 хувь нь энэтхэгчүүд, 40 хувь нь хятадууд байгаа. Үлдсэн нь бусад улсынх гэсэн үг. Зөвхөн миний ажиллаж байгаа 10 хүний нэгж багийг аваад үзэхэд л хоёр америктай байх жишээтэй.
Өөрөөр хэлбэл, азиуд түлхүү байгаа нь монголчуудад ч боломж их байна гэсэн үг. Гэхдээ бид нэгдэж, нийлж чадахгүй бол энэ боломжийг ашиглах магадлал улам буурсаар байна гэсэн үг.
- Нэгдэх нийлэх нэг алхмыг Нэст Академи дээр хийж Цахиурын хөндийд ажиллаж буй 20 гаруй мэргэжилтэн танайд зөвлөхөөр ажиллаж байгаа гэсэн. Энэ мэдээлэл зөв үү?
- Тийм ээ. Facebook, Google гэх мэт компанид ажиллаж байгаа инженерүүд бий.
- Нэст Академи дөрвөн жил сурахаар хүүхдүүд ямар нэгэн боловсролын зэрэг авахгүй юм билээ. Энэ ямар нэгэн бэрхшээл дагуулах уу?
- Цахиурын хөндийд өнөөдөр бакалаврын диплом шаардахаа больж байна. Бид дотоодын компанид гэхээсээ илүү олон улсын түвшинд ажиллах хүмүүс бэлдэж байгаа учраас үүнд санаа зовохгүй байна.
Ямар ч байсан өнөөдөр монголын их, дээд сургуулийг төгсөж байгаа шинийг санаачлах, бүтээлч байдал огт байдаггүй, яг нэг хэвэнд цутгачихсан юм шиг адилхан хүмүүсээс өөр хүүхдүүд байна гэж бодож байгаа.
Дэлхий дээр өнөөдөр хүн ажилд шалгаруулж авахад дараах шилжилт өөрчлөлт гарч байна.
Өнөөдөр мэдлэгийг цээжлэхээс илүү түүнийг машинаар хайлгачих нь амар, хурдан, зардал багатай, бүр илүү ч чадвартай болчихсон байна
Слайд 1,
 
Тодруулбал, өмнө нь боловсрол, мэдлэг чухал байсан бол өнөөдөр ур чадвар, асуудал шийдэх болон хамтран ажиллах чадвар хамгийн чухалд тооцогдож байна.
Яагаад гэвэл өнөөдөр мэдлэгийг цээжлэхээс илүү түүнийг машинаар хайлгачих нь амар, хурдан, зардал багатай болчихсон байна. Мөн машин нь хүнээс хамаагүй өндөр түвшинд мэдээллийг хайх, боловсруулах чадвар улам бүр хөгжсөөр байна. Өөрөөр хэлбэл, тухайн хүн мэдээлэл хайх, боловсруулах чадвараа илүү хөгжүүлэх нь оновчтой гэсэн үг.
Слайд 2,
 
Ингээд ярихаар хүмүүс машинаас юугаараа илүү вэ гэдэг асуулт гарж ирнэ. Тэр нь асуудал шийдвэрлэх чадвар мөн шинийг санаачлагч байдлаараа давуу талтай.
Слайд 3,
 
- Яг Амазоны хувьд автоматжуулалт буюу хүний хийдэг байсан ажлуудыг робот гүйцэтгэх байдал хэрхэн хувьсан өөрчлөгдөж байгаа тухай ярихгүй юу?
- Өнөөдөр дэлхий дээр нэг хүнийг ажиллуулна гэдэг маш өндөр зардалтай болсоор буй. Тиймээс үүнийг яаж хэмнэх вэ гэдэг бизнес бүрийн өмнө тулгамдаж байгаа асуудал. Ялангуяа өндөр хөгжилтэй орнуудын хувьд ажиллах хүчний зардал өндөр болсоор байгаа. Тиймээс ч тухайн ажлын байрыг аль болох автоматжуулах арга замыг хайсаар байна. Ямартай ч энэ үйл явц цаашдаа улам нарийссаар л байх болно.
Амазон дээр энэ үйл явц хоёр аргаар хэрэгжиж байна. Нэг нь олон шат дамжлагатай ажлуудын дамжлагыг бууруулахад технологийн шийдэл ашиглах.
Хоёрдугаарт тухайн ажлын байрыг шууд робот ч гэх юм уу программын аргаар орлуулах. Ингэхдээ дан хүнээр хийлгэж үзээд ямар зардал гарж буйг тооцох мөн дан роботоор хийлгэсэн зардлыг тооцохоор зардал ойролцоо гараад байгаа юм.
Харин энэ бүгдийн дараа хүн, машин хоёр хоршоод ажиллах нөхцлийг туршаад үзэхээр хамаагүй үр ашигтай гарсан байдаг. Тиймээс хүн бүрийн хувьд мэдээллийн технологийн боловсрол, ур чадвар ямар чухал болж байгааг бас харуулж байгаа болов уу.
Слайд 4,
 
Хүүхдэд хэрхэн асуудал шийдвэрлэх, багаар ажиллах чадварыг суулгадаг вэ гэхээр одоогийн манай боловсролын тогтолцоогоор буюу цээжлэлтийн аргаар явдаг систем хийж чадахгүй болчихож байгаа юм. Хүүхдийг өөрөөр нь шийдвэр гаргуулж харин хажууд нь зөвлөн туслах, чиглүүлэх замаар эдгээр ур чадварыг бага насанд нь суулгаж, дадлагажуулах шаардлагатай болж байгаа юм.
Тиймээс ч Нэст Академи дээр бид хүүхдүүдэд мэдлэг заахаас илүү чадамжуудыг суулгахыг оролдож байна.
Слайд 5,
 
Слайд 6,
 
- Нэст Академи ерөнхий боловсролын сургуулийн ахлах ангийн сурагчдад сургалт явуулаад жил гаруй хугацаа өнгөрлөө. Үр дүнгээсээ танилцуулахгүй юу?
- Сурагчдын чадварыг ийм сайн түвшинд өснө гэж би бодоогүй байсан. Нэг жилийн хугацаанд гэхэд сурагчид маань маш их сайжирсан байна. Миний бодож байснаас хамаагүй илүү байгаа нь гайхалтай байгаа юм. Үүнээс хийсэн дүгнэлт гэвэл монгол хүүхдүүдэд сонголтыг нь өгвөл боломж маш их байна гэдэг нь харагдаж байна.
(Хүүхдүүдийн хийсэн бүтээлүүдтэй ЭНД дарж танилцана уу)
- iKon.mn сурагчдад мэргэжил сонголтуудыг танилцуулах хүрээнд мэдээллийн технологийн салбарыг дэмжин ажиллаж байгаа. Учир нь мэдээллийн технологийн ур чадвар нь өнөөдөр хүн бүрт хэрэгцээтэй болчихсон. Үргэлжлүүлээд мэргэшээд сайн мэргэжилтэн болж чадвал олон улсад эрэлт нь ч их байна. Гэтэл яг өнөөдөр суралцаж байгаа оюутнуудын ердөө 2.3 хувь нь IT-ийн чиглэлээр сурч байгаа юм. Энэ тоо буурсаар ийм түвшинд ирээд байна. Монголд юм яагаад эсрэгээрээ байна вэ?
- Хоёр үндсэн шалтгаан байгаа болов уу. Нэгдүгээрт мэдээллийн технологийн сайн мэргэжилтэн болохын тулд тухайн хүнээс нэлээд их хүчин чармайлт шаарддаг. Бие даан суралцах чадвар маш их шаардана.
Инженер, программист бол хуурч, хулхидаж болдоггүйгээрээ онцлогтой мэргэжил.
Юу гэхээр чиний хийж буй зүйл болохгүй л бол болохгүйгээрээ, ажиллахгүй бол ажиллахгүй байгаа нь тодорхой харагддаг. Өөрөөр хэлбэл, үр дүн нь ил байдаг зүйл.
Зарим мэргэжлийг аргалаад яваад байж болоод байх шиг.
Гэтэл мэдээллийн технологи бол хуурмаг зүйлгүй салбар.
Чи энэ чиглэлээр ажиллаж чадахгүй бол чадахгүй л гэсэн үг. Тиймээс ч энэ нь хүнээс илүү их хүчин чармайлт, олон цагаар сууж сурч, судлах шаардлагыг бий болгодог.
Олон улсын хандлагыг ч хараад байхад хүүхдүүд мэдээллийн технологийг сурч эхлээд орхих тохиолдол их. Бараг суралцаж эхлэгсдийн 80-85 хувь нь энэ мэргэжлээ орхидог судалгаа бий.
Нөгөө талд, мэдээллийн технологийн чиглэлээрх багш нарын хувьд их асуудалтай.
Энэ тэндээс хуулж авсан зүйлээ л хүүхдүүдэд заагаад байдаг. Практик туршлагагүй гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, хүүхдүүд цааш хөгжихөд дэмжлэг болж өгч чаддаггүй юм шиг. Тэр хэрээрээ ч хүүхэд, залуусын хувьд хичээл нь сонирхолгүй болж цааш сурах эрмэлзлэлийг унтрааж байдаг юм шиг санагддаг.
Хүүхдүүдэд зүгээр л хичээлийг цээжлүүлэх замаар явдаг гэж хэлж болно. Уг нь илүү их бүтээлч, шинийг эрэлхийлж, санаачлагч нэгэн болгож хөгжүүлэх ёстой салбар шүү дээ. Тиймээс ч энэ арга барилуудыг өөрсдийн байгуулсан сургууль дээрээ өөрчлөхийг хичээн ажиллаж байна.
Залуус шинээр сурч байх хугацаанд хийж буй зүйл нь маш их алдаатай тулгардаг. Алдаа гаргасан учир шалтгаанаа хайх дээр маш их цаг зарцуулдаг. Гэтэл багш нь түүн дээр нь зөвлөж чадахгүй байна гэдэг асуудал. Өөрөөр хэлбэл, энэ гацааг гаргах туслах багш нар маш их хэрэгтэй. Тиймээс ч ийм туслах багш нар Нэст Академи дээр ажилладаг.
 
- Ахлах, дунд ангиасаа сурагчид код бичих ур чадварт суралцаад, бүр их сонирхолтойнууд нь түүнийгээ гүнзгийрүүлж судлаад 12-р анги төгсөхдөө шууд ажлын байранд гарах боломжтой болж байгаа жишээнүүд манайд гарч байна.  Одоо танайх ахлах ангийн сурагчдыг элсүүлээд яг энэ чиглэлийн мэргэжилтэн буюу ажлын байранд гарахад бэлэн төгсөгчдийг бэлдэнэ гэж ойлгож байгаа зөв үү?
- Тийм. 8-9-р ангийн сурагчдыг дөрвөн жилийн турш сургаад олон улсын хэмжээний мэргэжилтэн болгож бэлтгэнэ гэсэн зорилго тавин ажиллаж байгаа.
Энэ жилийн хувьд дөрвөн жилийн эхний жилээ 40 хүүхэд төгсөж байна гэсэн үг. Эдгээр 40 сурагч нэг дэх жилийн төгсгөлд аппликейшн хөгжүүлэх чадвартай болчихсон байна. Дөрөв дэх жилээ төгсөхдөө бидний яриад байдаг хиймэл оюун, их өгөгдлийн сан гэсэн агуулгаар хичээл заалгана.

ГУРАВ. Монголчуудын хувьд америк, япон тэгдэг гэж байна гээд л араас нь дагаад л үзээд байдаг. Үнэндээ яаж урд нь гарах вэ гэж ярьдаггүй

 
- Өөрийн тань өмнө нь өгч байсан ярилцлагыг уншвал өнөөдөр мэдээллийн технологийн салбарын мэргэжилтнүүд Монголдоо амьдраад олон улсын компанийн ажлуудыг хийж улмаар ОУ-ын стандарт бүхий өндөр цалинтай ажил хийх боломж их болсон тухай ярьсан байсан.
Яг ийм байдлаар ажилладаг монгол залуус ч нэг үеэ бодвол бий болжээ. Ийм боломж бололцоог нэмэгдүүлэх чиглэлээр ажиллана гэсэн байсан. Энэ тухай тодруулахгүй юу?
- Бид академийнхаа уриа, зорилгыг “Нэг түмэн монгол инженер” гэж тодорхойлсон. Цахиурын хөндийд ажиллаж буй анхан шатны инженерүүдийн гарааны дундаж цалин жилийн 100 мянган доллар гэж дээр дурдсан.
Тэгэхээр бид энэ түвшинд хүрч 10 мянган инженер бэлдэж чадвал жилдээ нэг тэрбум долларын цалингийн орлого олох боломжийг монголд бий болгоё гэж зориод байгаа юм.
Энэ төслийг яагаад эхэлсэн бэ гэхээр 2016 онд Амазон дэлхийн хаанаас ч хамаагүй инженерүүдийг ажилд авах төслийг эхлүүлсэн. Энэ үед нэлээн олон монгол залууг бэлдээд Амазонд оруулах гэсэн боловч нэг нь ч шууд монголоос орж чадаагүй.
Ингээд сэтгэлээр унаад явж байтал Amazon Future Engineer хөтөлбөр зарлагдсан нь дунд сургуулийн сурагч, төгсөх ангийн сурагчид, их сургуулийн нэг, хоёрдугаар курсийн оюутнуудыг дадлагажигч ажилтнаар авах боломжийн тухай байв. Энэ талаар холбогдох хүмүүстэй нь уулзаад асуутал "Энэ бол зөвхөн Америкт хэрэгжиж байгаа хөтөлбөр. Гэхдээ гаднаас оюутан, сурагч авч болох ч үнэхээр боломжийн олон тооных л байхгүй бол бид очих нь утгагүй, зардал өндөртэй байна" гэсэн.
Үүнээс л бид хэрхэн тэр олон тооны хүүхдүүдийг бэлдэх тухай бодож эхэлсэн. Хэрэв инженерүүд нь бэлэн байвал томоохон компаниуд тухайн улсад нь очоод оффисоо нээгээд ажиллаж байгаа туршлага олон байна. Польш, Эстони бол үүний жишээ болж буй. Тиймээс ч монголд 10 мянган инженер бэлдэж чадвал Google, Facebook монголд ирээд оффисоо нээх бүрэн боломжтой.
Өөрөөр хэлбэл, инженерүүд маань заавал гадаад руу гарах эсвэл дотооддоо ажиллахад сэтгэл дундуур байдлыг өөрчлөх бүрэн боломжтой болж байгаа юм.
- Монголд эхнээсээ ийм боломжууд бий болж байгаагийн нэг нь Японы Дэнцү группийн Дэнцү Дата Артист Монгол компани. Монголд 400 инженер ажилд авах зорилготой. Өнөөдрийн байдлаар 60 гаруй хүнтэй ажиллаж байна. Хэрэв ийм боломж олон болвол гадаадад ажиллаж байгаа монгол инженерүүд нутагтаа буцаж ирэх үү?
- Инженерүүд монголыг орхиж байгаа нь хоёр шалтгаантай гэж боддог. Нэгт нь, мэдээж үнэлэмжийн асуудал.
Хоёрдугаарт, тухайн инженерүүдийг удирдаж байгаа хүмүүс маань өөрсдөө мэдээллийн технологийн ямар ч мэдлэггүйгээс болж инженерүүдийнхээ үр ашгийг гаргаж чаддаггүй. Өөрөөр хэлбэл, мэдээллийн технологи ямар чухал вэ, үүгээр юу бүтээж, юуг өөрчилж болох вэ гэдгийг ойлгодоггүй хүмүүс их. Тиймээс ч инженерүүд явсан нь дээр байгаа юм.
Иймд бид байдлыг өөрчлөх гээд инженерүүдийг бэлдээд тэднийг ажилтай болгох гадаадын компаниудыг нь урих суурийг нь бий болгох гэж зорьж байгаа. Түүний дараа гадаадад байгаа инженерүүд маань эх орондоо эргэн ирэх болов уу гэж бодож байна.
Монгол эцэг, эхчүүдийн хувьд боловсролыг өндрөөр үнэлж орлогынхоо 30-40 хувийг хүүхдийнхээ боловсролд зарцуулж байгаа нь дэлхийд байхгүй үзүүлэлт
- Түрүүн Амазонд хэд хэдэн монгол залууг монголоос шууд ажилд оруулах гээд чадаагүй гэж байсан. Гэхдээ Цахиурын хөндий дэх компаниудад ажилд ороход өөрөө бусдад их тус болдог гэж сонсож байсан?
- Энэ тухай ярихаар их онгирсон болох биз. Ямартай ч залууст боломж үргэлж нээлттэй байгаа.
 
- Нэст Академийн эхний жилийн сургалтын үр дүнд хүүхдүүд их сайн амжилт үзүүлсэн гэж байсан. Уг нь боломж, орчныг нь бүрдүүлж чадвал та бүхэн зорилгодоо хүрэхэд ойрхон байна. Тийм үү?
- Сургалтын үеэр ажигласан зүйл гэвэл монгол хүүхдүүдийн хувьд хувьсах чадвар маш сайн.
Мөн бас нэг ажиглагдсан зүйл гэвэл эцэг, эхчүүдийн хувьд боловсролыг өндрөөр үнэлж орлогынхоо 30-40 хувийг хүүхдийнхээ боловсролд зарцуулж байна гэж бид судалсан. Энэ нь дэлхийд бараг байхгүй үзүүлэлт шүү дээ.
Өөрөөр хэлбэл, сонголтыг илүү их өгвөл монголчуудад боломж байгаа юм.
- Монгол Улс гуравхан сая хүн амтай. Ийм байтал аж үйлдвэрийн орон болно гэсэн зорилгыг төр засгийн удирдлагууд маань ярих юм. Гэтэл бидний олон жилийн хөгжлийн хоцрогдлыг арилгах боломжийг мэдээллийн технологи олгож байдаг. Хүн ам манайхаас ч бага Эстони улс гэхэд үүнийг үлгэр жишээ хийж байна шүү дээ.
- Хөгжлийг араас нь чирэгдэж, дагаж явах уу, урдаас нь амдаж түрүүлэх үү тухай яриа гэж ойлгож байна. Монголчуудын хувьд америк, япон тэгдэг гэж байна гээд л араас дагаад үзээд л байдаг. Үнэндээ яаж урд нь гарах вэ гэж нэг ч ярьдаггүй. Бид ийм л бодлоор Нэст Академийг байгуулсан.
Слайд 7,
 
Нэст Академийн тоон үзүүлэлтийг харахад дэлхийд байхгүй амжилт гаргачихаад байна.Мэдээллийн технологийн чиглэлийг сонгон суралцаж байгаа хүүхдүүдийн 85 хувь нь энэ чиглэлийг эхний нэгээс хоёр жилд орхидог судалгаа олон улсад байдаг.
Гэтэл манай сургалтад элсэн сурагчид 95-аас илүү хувьтай сураад байгаа юм.
 
 
iKon.mn сайтын шинийг санаачлагч, бүтээгч, хөдөлмөрч, манлайлагчдын цуврал “Өглөөний хүн”  үргэлжилсээр…
Ярилцлагын зочин: Н.ШАГАЙ Shagai Nyamdorj (Facebook), Shagai.ny (Instagram)
Ярилцсан: Ч.БОЛОРТУЯА   @Bolort (Twitter)
Гэрэл зургийг: Б.БЯМБА-ОЧИР  MPA.mn
2019.6.25
скачать dle 12.0
17 Сэтгэгдэл

17 сэтгэгдэл

  1. jimmy choo

    2019/09/13 10:09:51

    I'm just writing to let you understand what a exceptional experience my daughter had reading through your web site. She picked up a good number of details, which included what it's like to have a very effective teaching spirit to let others with ease fully understand some extremely tough topics. You undoubtedly exceeded her expectations. Thanks for delivering those informative, safe, revealing and unique tips on this topic to Evelyn. jimmy choo jimmy choo

  2. cheap jordans

    2019/09/15 03:09:32

    My husband and i have been so excited that Jordan could carry out his web research from the ideas he got out of your weblog. It's not at all simplistic to just happen to be releasing methods people today could have been making money from. Therefore we keep in mind we need the blog owner to give thanks to for this. Those explanations you have made, the straightforward blog navigation, the relationships you help to promote - it's all impressive, and it is assisting our son and us do think this situation is awesome, and that's truly indispensable. Many thanks for the whole thing! cheap jordans http://www.jordansshoes.us.org

  3. christian louboutin

    2019/09/16 13:09:35

    I happen to be commenting to let you know what a cool discovery my wife's child went through going through your blog. She picked up too many details, most notably what it is like to possess an incredible teaching character to let others effortlessly learn about selected multifaceted subject areas. You really exceeded visitors' expected results. Thanks for showing such priceless, dependable, informative and also unique tips about the topic to Kate. christian louboutin http://www.christianlouboutin-shoes.com

  4. moncler

    2019/09/18 01:09:30

    I want to show my admiration for your kind-heartedness in support of persons that really need help with the concern. Your very own dedication to passing the solution all around has been incredibly powerful and have all the time enabled most people like me to reach their ambitions. This important tutorial means much to me and even further to my colleagues. Regards; from each one of us. moncler http://www.monclerjackets.us

  5. nike react

    2019/09/19 09:09:09

    I really wanted to compose a small remark to express gratitude to you for those awesome hints you are sharing at this website. My incredibly long internet look up has finally been paid with reputable ideas to write about with my guests. I would repeat that we site visitors are truly blessed to dwell in a good site with so many brilliant professionals with great solutions. I feel truly lucky to have seen your entire webpage and look forward to plenty of more brilliant times reading here. Thanks a lot once again for everything. nike react http://www.nikereact.org

  6. curry 5

    2019/09/21 03:09:22

    I wanted to compose you the bit of word to be able to say thanks a lot yet again for the pleasant opinions you have featured here. It is simply remarkably generous of people like you to present openly all numerous people could possibly have advertised for an electronic book to generate some cash for themselves, mostly considering that you could have done it in case you decided. The principles as well served to become a easy way to fully grasp that other people have the identical desire similar to my own to find out very much more on the subject of this problem. I know there are thousands of more pleasant periods in the future for individuals who view your site. curry 5 http://www.curry5shoes.net

  7. balenciaga sneakers

    2019/09/23 02:09:41

    I wanted to send a simple comment so as to thank you for those lovely instructions you are giving out on this site. My particularly long internet investigation has at the end been compensated with reliable facts and techniques to write about with my two friends. I 'd say that we site visitors actually are unequivocally lucky to live in a very good community with many awesome professionals with valuable opinions. I feel pretty grateful to have come across your site and look forward to many more exciting moments reading here. Thank you again for a lot of things. balenciaga sneakers http://www.balenciaga.us.com

  8. supreme new york

    2019/09/24 17:09:07

    I actually wanted to post a brief remark in order to thank you for these magnificent secrets you are sharing on this website. My time intensive internet research has now been compensated with good knowledge to share with my co-workers. I would believe that we site visitors are undoubtedly lucky to exist in a great website with very many special individuals with helpful methods. I feel really happy to have used your entire webpages and look forward to some more brilliant times reading here. Thanks once more for everything. supreme new york http://www.supremenewyork.us.com

  9. cheap jordans

    2019/09/26 10:09:52

    I simply had to appreciate you once more. I'm not certain the things I would have gone through in the absence of the entire information provided by you about such subject. It was before a real distressing concern for me personally, but discovering a expert fashion you treated that took me to cry with joy. I am happier for the information as well as pray you really know what an amazing job you were providing instructing the others via your websites. I know that you have never come across any of us. cheap jordans http://www.shoesjordan.us.com

  10. balenciaga

    2019/09/28 04:09:08

    I just wanted to make a remark to be able to appreciate you for all the awesome guidelines you are placing on this website. My considerable internet lookup has at the end of the day been rewarded with beneficial suggestions to write about with my family. I 'd claim that most of us website visitors actually are unequivocally blessed to live in a superb website with very many awesome professionals with beneficial advice. I feel rather privileged to have discovered your entire site and look forward to some more fabulous moments reading here. Thanks a lot once more for everything. balenciaga http://www.balenciaga-sneakers.us.com

  11. air max

    2019/09/29 23:09:51

    I would like to express my admiration for your generosity giving support to those people that absolutely need help with this important content. Your real commitment to passing the message all through appears to be definitely practical and have continually empowered people like me to attain their pursuits. Your amazing interesting report indicates so much to me and much more to my colleagues. Thanks a ton; from each one of us. air max http://www.airmax270.us.com

  12. jordan shoes

    2019/10/01 07:10:01

    Thank you a lot for giving everyone an extraordinarily nice possiblity to read from this web site. It's always so useful and full of a great time for me and my office fellow workers to search your blog a minimum of thrice every week to see the latest stuff you will have. Not to mention, I'm so always motivated for the extraordinary creative ideas served by you. Some 1 tips in this post are basically the most beneficial we have all had. jordan shoes http://www.shoesjordan.us.com

  13. off white clothing

    2019/10/02 02:10:35

    I intended to post you one tiny note in order to give thanks once again for the incredible methods you have shared on this website. It was quite remarkably open-handed of people like you to provide without restraint all that a few individuals would've advertised for an electronic book in making some cash for themselves, and in particular considering the fact that you might well have done it if you ever decided. Those good ideas as well worked as a great way to be aware that most people have the identical passion the same as my personal own to realize good deal more related to this issue. I know there are some more pleasurable occasions in the future for folks who go through your blog post. off white clothing http://www.offwhiteclothing.us.com

  14. jordan shoes

    2019/10/03 10:10:30

    I intended to create you this little bit of note to help say thanks a lot yet again with the lovely tactics you've documented above. It's simply wonderfully open-handed with you giving unhampered precisely what a lot of folks might have offered for an ebook to generate some bucks for themselves, even more so since you might well have tried it if you desired. These creative ideas additionally worked to be a fantastic way to fully grasp other individuals have the identical desire really like mine to find out more with regards to this problem. I am certain there are many more fun moments in the future for people who look over your blog. jordan shoes http://www.jordanstoreonline.com

  15. air max 90

    2019/10/05 01:10:50

    I enjoy you because of all of your hard work on this blog. My aunt takes pleasure in managing investigation and it's really easy to see why. Most of us know all relating to the powerful form you provide important tactics through the web blog and as well cause response from some other people on the content so my girl is really becoming educated so much. Take advantage of the rest of the year. You're performing a really good job. air max 90 http://www.airmax90.us.org

  16. james harden shoes

    2019/10/06 07:10:24

    Thank you a lot for giving everyone an extraordinarily pleasant possiblity to discover important secrets from this blog. It's always so cool and as well , stuffed with a lot of fun for me personally and my office friends to search your web site minimum three times weekly to read through the latest things you have. And lastly, we're at all times pleased with the very good strategies you serve. Selected 3 ideas in this posting are in fact the most impressive we've had. james harden shoes http://www.hardenshoes.us.com

  17. birkin bag

    2019/10/07 14:10:12

    I enjoy you because of your own work on this blog. Kim delights in making time for investigation and it is obvious why. I learn all relating to the dynamic ways you deliver both interesting and useful tricks by means of the website and therefore welcome contribution from some others on this subject matter while our daughter is becoming educated so much. Take pleasure in the remaining portion of the new year. You're doing a really great job. birkin bag http://www.hermes-handbags.us.org

Сэтгэгдэл үлдээх

УДБЭТ-ынхан “Дурлалын ундаа” хошин дуурийг анх удаа тайзнаа тоглоно

Өчигдөр, 09:14

Энэтхэгт үйлдвэрлэсэн хоол амтлагчуудад хорт бодис байгаа эсэхийг шалгана

Өчигдөр, 09:09

СҮХБААТАР: Нохойн идүүр буюу хишгийн сав

Өчигдөр, 09:07

ДОРНОГОВЬ: Мал шинэ ногоо идэж эхэллээ

Өчигдөр, 09:04

Манай эрдэмтэн судлаачид олон улсын эрдэм шинжилгээний бүтээлийн санд 8000 гаруй бүтээл хэвлүүлжээ

Өчигдөр, 08:58

Өнөөдөр болох үйл явдлууд

Өчигдөр, 08:56

ПАРИС 2024: Гавьяат тамирчин П.Орхон олимпод оролцох эрхээ авлаа

22/04/2024, 18:10

СҮХБААТАР: Дугуйн фестиваль-2024

22/04/2024, 17:23

Хүүхэд, залуучуудын театрыг энэ сарын 25-ны өдөр албан ёсоор нээнэ

22/04/2024, 17:19

Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг АНДЭЗНК-ын 80 дугаар чуулганы даргаар сонгогдов

22/04/2024, 17:18

“Амгалан” дулааны станцын суурилагдсан хүчин чадлыг 116 МВт-аар өргөтгөлөө

22/04/2024, 17:17

Улаанбаатар хотноо олон улсын бүжигчдийн тэмцээн болно

22/04/2024, 17:15

Х.Нямбаатар: Нийслэл дахиж өмчөө завшуулж, үнэгүйдүүлэхгүй

22/04/2024, 17:14

Франц Беккенбауэрийн хүрэл хөшөөг босгоно

22/04/2024, 13:59

БАЯН-ӨЛГИЙ: Ирэх өдрүүдэд салхины хурд секундэд 24 метр хүрч шуурна

22/04/2024, 13:55

Олон улсын эх дэлхийн өдөр тохиож байна

22/04/2024, 13:04

ОРХОН:Монгол хоол үйлдвэрлэгчдийн анхдугаар тэмцээн болж байна

19/04/2024, 17:15

Энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг өргөн мэдүүлэв

17/04/2024, 14:40

Бие даан нэр дэвшигчид мөрийн хөтөлбөрөө энэ сарын 22-24-нд аудитын байгууллагад хүргүүлнэ

17/04/2024, 14:38

ГОВЬ-АЛТАЙ: Идэвхтэн байгаль хамгаалагчид ус хуримтлуулах цөөрөм байгуулжээ

17/04/2024, 14:37

ХӨВСГӨЛ: Ноолуур нэг килограмм нь 165 мянган төгрөгийн үнэтэй байна

17/04/2024, 14:35

Банкууд олон нийтээс татсан хөрөнгийн зарцуулалтаа тайлагнав

15/04/2024, 20:01

"AI сэтгүүл зүйг нөхөж чадах ч сэтгүүлчдийг орлож чадахгүй"

15/04/2024, 19:39

"Алтайн хүдэр"-ийн эзэн Р.Базарааг баривчиллаa

15/04/2024, 19:34

“Аялал жуулчлалын үндэсний чуулган”-ыг Төрийн ордонд зохион байгуулав

15/04/2024, 19:26

Хянан шалгах түр хорооны даргаар УИХ-ын гишүүн Ц.Цэрэнпунцагийг сонгов

15/04/2024, 19:24

Л.Балхжав: Эх хүн гэдэг зүрхэнд мөнхөд орших эх орон юм

15/04/2024, 19:23

"Урлахуй, шүтэхүй, гэгээрэхүй" үзэсгэлэнд шүтээн зургийн дахин давтагдашгүй, үзмэрүүдийг дэлгэжээ

15/04/2024, 19:21

Өнөөдөр “Алтан цом”-ын хасагдах шатны барилдаан эхэлнэ

15/04/2024, 14:02

ХӨВСГӨЛ: Тайгын иргэдэд гадаад паспорт захиалах үйлчилгээг хүргэлээ

15/04/2024, 14:00

Г.Батхүү агсаны амь насаа алдсан Төрийн ордны газар

22/05/2019, 14:51

????? ????????? SpaceX ????????? ????? ??????? ?????

19/09/2018, 11:38

26/09/2018, 10:41

9/10/2018, 12:01

АНУ-ын шийдвэртэй холбоотойгоор алтны ханш буурч, нефтийн ханш өслөө

14/08/2019, 15:22

?.???????? ?????? ?????? ??????? ??????????? ???-?? ?????? ?????? ???????

21/09/2018, 13:45

Хэвлэл мэдээллийн салбарын гэрэл зурагчид үзэсгэлэнгээ нээв

25/03/2019, 09:25

"Монголыг чиглэсэн 100 мянган жуулчин агаарын тээврээс болж аяллаа цуцалдаг"

22/04/2019, 15:55

Гайхамшигт Антрактид Девен Строссын нүдээр

21/02/2019, 10:18

Эзэмшлийн газар дээрээ автомашин худалдаалж буй 15 ИААНБ-ын газар эзэмших эрхийг цуцаллаа

30/08/2019, 12:46

Бэлтгэл хошууч генерал Б.Баярмагнай: Медальон дурсгах нь цэргийн салбарт ихээхэн хөгжсөн соёл

15/03/2019, 12:37

???? ?????????? ?????

3/01/2019, 19:25

Гамшиг осол тохиолдсон үед Ард иргэдийн ирэх “Түр Цугаларах Талбай”-д

25/04/2019, 16:13

ЦАГИЙН САЛХИ СЭВЭЛЗҮҮЛСЭН "ЦАГИЙН ЗӨРҮҮ" ФОРУМ

17/04/2019, 12:19

Миний харсан Энэтхэгчүүд

13/03/2019, 09:42

“Хүний эрх, эрх чөлөө" шог зургийн үзэсгэлэнгийн нээлт боллоо

17/12/2019, 14:42

Монгол, Их Британи улсын далбаатай галт тэрэг аялалд гарав

19/02/2019, 15:55

Жүжигчин М.Макконахи Техассын их сургуулийн профессор болжээ

30/08/2019, 13:22

Хоккайдо: Монголын өсвөрийн гэрэл зурагчид тэргүүллээ

8/08/2019, 16:13

Уран уургач, бугуйлчдын тэмцээнээс....

27/02/2019, 17:25

АНУ-ын шийдвэртэй холбоотойгоор алтны ханш буурч, нефтийн ханш өслөө

14/08/2019, 15:22

Уран уургач, бугуйлчдын тэмцээнээс....

27/02/2019, 17:25

????? ????????? SpaceX ????????? ????? ??????? ?????

19/09/2018, 11:38

9/10/2018, 12:01

Миний харсан Энэтхэгчүүд

13/03/2019, 09:42

Үндэсний сэтгүүл зүй үүсэж хөгжсөний 106 жилийн ойн баярын өдөр

6/03/2019, 17:04

Жүжигчин М.Макконахи Техассын их сургуулийн профессор болжээ

30/08/2019, 13:22

Г.Батхүү агсаны амь насаа алдсан Төрийн ордны газар

22/05/2019, 14:51

Хэвлэл мэдээллийн салбарын гэрэл зурагчид үзэсгэлэнгээ нээв

25/03/2019, 09:25

“Хүний эрх, эрх чөлөө" шог зургийн үзэсгэлэнгийн нээлт боллоо

17/12/2019, 14:42

26/09/2018, 10:41

"Монголыг чиглэсэн 100 мянган жуулчин агаарын тээврээс болж аяллаа цуцалдаг"

22/04/2019, 15:55

???? ?????????? ?????

3/01/2019, 19:25

Уяачдад Монгол Улсын цол хүртээв

3/02/2019, 14:32

Гайхамшигт Антрактид Девен Строссын нүдээр

21/02/2019, 10:18

?.???????? ?????? ?????? ??????? ??????????? ???-?? ?????? ?????? ???????

21/09/2018, 13:45

Б.Баярсайхан: Байгууллагууд дэргэдээ цэцэрлэг байгуулахад төр хувьсах зардлыг нь даана

12/08/2019, 19:11

Эзэмшлийн газар дээрээ автомашин худалдаалж буй 15 ИААНБ-ын газар эзэмших эрхийг цуцаллаа

30/08/2019, 12:46

Өсвөрийн шатарчдын улсын аварга багаар Хэнтий аймаг шалгарлаа

6/03/2019, 11:03

ЦАГИЙН САЛХИ СЭВЭЛЗҮҮЛСЭН "ЦАГИЙН ЗӨРҮҮ" ФОРУМ

17/04/2019, 12:19