М.Энхболд хуулийн хүрээнд ажлаа өгөх эхлэл тавигдаж, УИХ “жидүүчин” гишүүдээ авч үлдлээ
Нэг сар гаруй хугацаанд гацаад байсан парламентын үйл ажиллагаа гэнэт сэргэж, амгалан тайван оронд бол бүтэн нэг жил өрнөх дуулиан шуугиан манайд ажлын таван өдөрт эрэмбэлэгдэн бужигнасан долоо хоног байлаа. Долоо хоногийн эхний өдөр “Цензурьгүй яриа” яриа нэвтрүүлэгт “Алтан Дорнод Монгол” компанийн захирал Т.Ганболд яриа өгч, Хууль зүйн сайд асан Д.Дорлигжавт 4 сая ам.доллараас их хахууль өгсөн гэдгээ зарлав.
Яг нэвтрүүлэг цацагдахын өмнөхөн АТГ –аас Хууль зүйн сайд асан Д.Дорлигжавын гэрт нэгжлэг хийж эхлэн, үүрээр түүнийг дүүгийнх нь хамт цагдан хорилоо. Улмаар Прокуророос үргэлжлүүлэн хорих ссанал гаргаж, шүүх хүлээн авснаар “шударга бусын хонгил”-оор явуулагчид гэгдээд буй нэр бүхий эрхмүүд эхнээсээ хуулийнхны хараанд оров. Үүнтэй зэрэгцээд “Алтан Дорнод Монгол” компанийн захирал Т.Ганболд “баатар” болж, олон нийт дунд нэр хүнд нь үлэмж өслөө.
Харин маргааш нь буюу пүрэв гаригт “МАНАН дэглэмийн эсрэг Монголын ард түмний таван жагсаал”болж,талбай дээр УИХ-ын дарга М.Энхболдыг огцрохыг шаардсан хөдөлгөөн хоёр дахь удаагаа өрнөсөн юм. Жагсаалд оролцогчид өмнөхөөсөө олон цугларч, хэв журам сахиулах чиглэлд цагдаа, хууль хүчнийхэн өргөн бүрэлдэхүүнтэй ажилласан. УИХ-ын гишүүд дийлэнх олонхоороо нэгдэж, М.Энхболд даргыг чөлөөлөх хүсэлтээ албан ёсоор өргөн барьсан тохиолдолд УИХ түүнийг нь хэлэлцэх хуулийн орчин шинээр үүсэх гэж буй. Тийм байхад жагсаал хийж буй нь буруу гэх өнцөг ч явсан юм.
Гэвч хуулийн төслийн хэлэлцэх, Төрийн мэдээлэл сэтгүүл дээр хэвлэгдэх гэхчлэн хэрэгжитлээ маш их хугацаа орно. Тэгсээр байтал наадам хүртэл М.Энхболд ажлаа хийх нөхцөл бүрдэнэ гэж жагсаал хийгчид онцолж байлаа. Улмаар төрийн грван өндөрлөгөөс бүрддэг ҮАБЗ хуралдаж, чуулганаар уг хуулийн төслийг яаравчлан хэлэлцэх зөвлөлмж гаргаснаар өчигдөр байнгын хороогоор анхны хэлэлцүүлгийг нь хийлээ. Ингэснээр хуулийн төслийг ирэх долоо ирэх долоо хоногт эцэслэн батлах нь гэсэн хүлээлт үүсэв.
Хуулийн төсөл батлагдангуут УИХ-ын гишүүд М.Энхболдыг албан үүргээс нь чөлөөлөх тогтоолын төслийг өргөн мэдүүлж, түүнийг нь хэлэлцэн баталснаар чөлөөлөгдөх хууль эрхзүйн үндэслэл үүсэх билээ. Эрх баригч намын хоёр талаасаа эвлэрэх ажлын хэсгийнхний хурлын үеэр УИХ-ын даргын суудлыг М.Энхболд өөрийн талдаа өгөх хүсэлт тавьсан гэх мэдээлэл буй. Ямартай ч Л.Оюун-Эрдэнэ гишүүн өчигдөр байнгын хорооны хурлын үеэр М.Энхболд даргаасаа уучлал хүссэн нь анхаарал татлаа.
Бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлэхээр оруулж ирсэн гишүүдийн тухайд, Д.Дамба-Очир УИХ-ын гишүүнийхээ нэр төрийг барьцаалан зээл авсан, Л.Энхболд ЖҮДХС-гаас зээл авч, өмнөх өөрөө дарсан. Г.Солтан, Б.Ундармаа нар мөнгө хүүлсэн гэх үндэслэлээр шалгагдаж буй аж.
Тэднийг бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлэн шалгахгүй бол мөрдөн шалгах ажиллагаанд хүндрэл учирч буйг прокурор удаа дараа тодотгов. Гэвч “ЖДҮХС-гаас зээл авсан гишүүдийн нэр орж ирвэл яс үзнэ” гэж дуугарч байсан Ц.Нямдорж сайд хэлсэн үгнээсээ буцсан юм. Тэрээр УИХ-ын Халдашгүй байдлын дэд хорооноос “түдгэлзүүлэн шалгах шаардлагагүй” гэсэн дүгнэлт гаргуулж, байнгын хороо, чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар дэмжүүлэв.
Улсын Ерөнхий Прокурор удахгүй бусад гишүүдийн нэрийг өргөн барихаа өчигдөр мэдэгдэв. УИХ хуулийн хүрээнд 48 цагийн дотор шийдвэр ёстой ч энэ хугацаа нэлээд хэтэрсэн хойно дөрвөн гишүүнээ хамгаалж үлдлээ. Түдгэлзүүлэх жагсаалтад нэр нь багтсан гишүүд “Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хүндрэл учруулаагүй. Дуудсан цагт нь очиж байгаа” гэсэн тайлбараар биеэ өмөөрч үлдсэн юм.
Яг нэвтрүүлэг цацагдахын өмнөхөн АТГ –аас Хууль зүйн сайд асан Д.Дорлигжавын гэрт нэгжлэг хийж эхлэн, үүрээр түүнийг дүүгийнх нь хамт цагдан хорилоо. Улмаар Прокуророос үргэлжлүүлэн хорих ссанал гаргаж, шүүх хүлээн авснаар “шударга бусын хонгил”-оор явуулагчид гэгдээд буй нэр бүхий эрхмүүд эхнээсээ хуулийнхны хараанд оров. Үүнтэй зэрэгцээд “Алтан Дорнод Монгол” компанийн захирал Т.Ганболд “баатар” болж, олон нийт дунд нэр хүнд нь үлэмж өслөө.
-ЕРӨНХИЙЛӨГЧИЙН ӨРГӨН МЭДҮҮЛСЭН ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН
АНХНЫ ХЭЛЭЛЦҮҮЛГИЙГ ХИЙЛЭЭ-
Харин маргааш нь буюу пүрэв гаригт “МАНАН дэглэмийн эсрэг Монголын ард түмний таван жагсаал”болж,талбай дээр УИХ-ын дарга М.Энхболдыг огцрохыг шаардсан хөдөлгөөн хоёр дахь удаагаа өрнөсөн юм. Жагсаалд оролцогчид өмнөхөөсөө олон цугларч, хэв журам сахиулах чиглэлд цагдаа, хууль хүчнийхэн өргөн бүрэлдэхүүнтэй ажилласан. УИХ-ын гишүүд дийлэнх олонхоороо нэгдэж, М.Энхболд даргыг чөлөөлөх хүсэлтээ албан ёсоор өргөн барьсан тохиолдолд УИХ түүнийг нь хэлэлцэх хуулийн орчин шинээр үүсэх гэж буй. Тийм байхад жагсаал хийж буй нь буруу гэх өнцөг ч явсан юм.
Гэвч хуулийн төслийн хэлэлцэх, Төрийн мэдээлэл сэтгүүл дээр хэвлэгдэх гэхчлэн хэрэгжитлээ маш их хугацаа орно. Тэгсээр байтал наадам хүртэл М.Энхболд ажлаа хийх нөхцөл бүрдэнэ гэж жагсаал хийгчид онцолж байлаа. Улмаар төрийн грван өндөрлөгөөс бүрддэг ҮАБЗ хуралдаж, чуулганаар уг хуулийн төслийг яаравчлан хэлэлцэх зөвлөлмж гаргаснаар өчигдөр байнгын хороогоор анхны хэлэлцүүлгийг нь хийлээ. Ингэснээр хуулийн төслийг ирэх долоо ирэх долоо хоногт эцэслэн батлах нь гэсэн хүлээлт үүсэв.
Хуулийн төсөл батлагдангуут УИХ-ын гишүүд М.Энхболдыг албан үүргээс нь чөлөөлөх тогтоолын төслийг өргөн мэдүүлж, түүнийг нь хэлэлцэн баталснаар чөлөөлөгдөх хууль эрхзүйн үндэслэл үүсэх билээ. Эрх баригч намын хоёр талаасаа эвлэрэх ажлын хэсгийнхний хурлын үеэр УИХ-ын даргын суудлыг М.Энхболд өөрийн талдаа өгөх хүсэлт тавьсан гэх мэдээлэл буй. Ямартай ч Л.Оюун-Эрдэнэ гишүүн өчигдөр байнгын хорооны хурлын үеэр М.Энхболд даргаасаа уучлал хүссэн нь анхаарал татлаа.
-УИХ ЖДҮХС-ГААС ЗЭЭЛ АВСАН ГИШҮҮДЭЭ ХАМГААЛЖ ҮЛДЭВ-
Ерөнхийлөгчийн өргөн мэдүүлсэн хуулийн төсөлтэй зэрэгцүүлэн, Улсын ерөнхий прокурор Л.Энхболд, Г.Солтан, Д.Дамба-Очир, Б.Ундармаа нарын гишүүдийг бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлэн, шалгах хүсэлтийг УИХ-д оруулж ирсэн юм. Эдгээр гишүүдийн нэрийг бүр оны өмнө оруулж ирэхээр зэхэж байсан ч УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан болохгүй байсан тул хойшлуулж байснаа прокурор тодотгосон.Бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлэхээр оруулж ирсэн гишүүдийн тухайд, Д.Дамба-Очир УИХ-ын гишүүнийхээ нэр төрийг барьцаалан зээл авсан, Л.Энхболд ЖҮДХС-гаас зээл авч, өмнөх өөрөө дарсан. Г.Солтан, Б.Ундармаа нар мөнгө хүүлсэн гэх үндэслэлээр шалгагдаж буй аж.
Тэднийг бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлэн шалгахгүй бол мөрдөн шалгах ажиллагаанд хүндрэл учирч буйг прокурор удаа дараа тодотгов. Гэвч “ЖДҮХС-гаас зээл авсан гишүүдийн нэр орж ирвэл яс үзнэ” гэж дуугарч байсан Ц.Нямдорж сайд хэлсэн үгнээсээ буцсан юм. Тэрээр УИХ-ын Халдашгүй байдлын дэд хорооноос “түдгэлзүүлэн шалгах шаардлагагүй” гэсэн дүгнэлт гаргуулж, байнгын хороо, чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар дэмжүүлэв.
Улсын Ерөнхий Прокурор удахгүй бусад гишүүдийн нэрийг өргөн барихаа өчигдөр мэдэгдэв. УИХ хуулийн хүрээнд 48 цагийн дотор шийдвэр ёстой ч энэ хугацаа нэлээд хэтэрсэн хойно дөрвөн гишүүнээ хамгаалж үлдлээ. Түдгэлзүүлэх жагсаалтад нэр нь багтсан гишүүд “Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хүндрэл учруулаагүй. Дуудсан цагт нь очиж байгаа” гэсэн тайлбараар биеэ өмөөрч үлдсэн юм.
Ж.МЯДАГБАДАМ
1 сэтгэгдэл