"Цагаан алт" үндэсний хөтөлбөрийг хөнгөн үйлдвэрийн салбарт гурван жил хэрэгжүүлнэ
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачлан боловсруулсан “Малын гаралтай түүхий эдийн боловсруулах үйлдвэрлэлийг дэмжих зарим арга хэмжээний тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Я.Содбаатар өчигдөр УИХ-ын дарга Г.Занданшатарт өргөн барьсан. Үүнтэй холбогдуулж Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас өнөөдөр хэвлэлийн бага хурал зарлаж, сэтгүүлчдэд мэдээлэл хийв.
Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Я.Содбаатар, энэ үеэр хэлэхдээ уг тогтоол “Цагаан алт” үндэсний хөтөлбөрийн эхний ажлуудын нэг болохыг тодотгов. Тэрбээр цааш ярихдаа “Монгол Улс жилд 50 мянган тонн ноос ноолуур бэлтгэх нөөцтэй. Тэдгээрийн 37 мянган тонн нь хонины ноос, 10 мянган тонн нь ямааны ноолуур, 2000 мянган тонн нь тэмээний ноос, 400 тонн нь сарлагийн хөөвөр юм. Бид өнөөдөр ноос ноолуурынхаа 70 гаруй хувийг дотооддоо боловсруулж, угаах байдлаар экспортлож байна. 18 сая арьс ширний нөөцтэй ч 5.5 сая арьс ширийг хагас болон гүн боловсруулсан буюу 70-аад хувийг нь огт боловсруулж чадахгүй байна. Тэгэхээр малын гаралтай байнга өсөн нэмэгдэж байдаг энэхүү нөөцийг боловсруулдаг үйлдвэрүүдийг дэмжих зайлшгүй шаардлагатай. Тиймээс Ерөнхийлөгч дөрвөн зүйл бүхий тогтоолын төслийг өргөн барьсан. Тогтоолын төсөлд хууль, эрх зүй, зохион байгуулалт, салбар дундын уялдаа холбоог тодорхой тусгасан. Үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд нийт 2.2 их наяд төгрөгийн санхүүжилтийг бүрдүүлж, гурван жилийн хугацаанд хэрэгжүүлнэ" гэлээ.
Ерөнхийлөгчийн Хөдөө аж ахуй, хөдөөгийн хөгжил хариуцсан зөвлөх З.Мэндсайхан, “Цагаан алт” үндэсний хөтөлбөрийн зорилго бол хөнгөн үйлдвэрийн салбарыг дэмжих явдал юм. Өөрөөр хэлбэл, түүхий эдийн гүн боловсруулалтыг нэмэгдүүлж, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүний нэр төрлийг олшруулж, экспортын хэмжээг өсгөх явдал юм. ХАА-н салбарын экспортод эзлэх хэмжээ өнөөдөр 7 орчим хувьтай байна. Үүний 95 хувь нь ноолуур. Тэрхүү ноолуурынхаа 25 хувийг дотооддоо гүн боловсруулж, эцсийн бүтээгдэхүүн болгодог бол үлдсэн 70 орчим хувийг нь угааж, гадагш гаргадаг. Энэ тоо бол хангалтгүй үзүүлэлт. Хөтөлбөр хэрэгжсэнээр малчдын орлого өсөх, үйлдвэрлэгчид тоног төхөөрөмжөө шинэчлэх, хөнгөн үйлдвэрүүдийн тоо нэмэгдэх, био вакцины үйлдвэрийг бүрэн шинэчлэх зэрэг ажлууд хийгдэнэ. ХАА-н салбарын экспорт 400 сая ам.доллароос 800 сая ам. долларт хүрнэ гэсэн үг" гэв.
Эдийн засгийн бодлогын зөвлөх Б.Даваадалай, "Хөтөлбөрийн хүрээнд арилжааны банкууд үйлдвэр, аж ахуйн нэгжид 1.5 их наяд төгрөгийн зээл олгоно. Тэрхүү санхүүжилтийн 50 хувь нь эргэлтийн хөрөнгө, үлдсэн хувь нь хөрөнгө оруулалтын зээл байх юм. Тухайлбал, ноолуур ээрэх үйлдвэрт 200 тэрбум төгрөгийн, ноос угаах, самнах, ээрэх, сүлжих, нэхэх үйлдвэрийн хөрөнгө оруулалтад 300 тэрбум төгрөгийн, арьс ширний үйлдвэрт 100 гаруй тэрбум төгрөгийн санхүүжилт шаардлагатай гэж мэргэжилтнүүд үзсэн. Ер нь урт хугацаатай, бага хүүтэй санхүүжилт хэрэгтэй байна гэсэн асуудлыг хаана хаанаа тавьж буй. Тиймээс арилжааны банкуудтай хамтран төсвөөс хүүгийн зөрүүг өгөх байдлаар санхүүжилтийг шийдэх боломжтой” хэмээв.
Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Я.Содбаатар, энэ үеэр хэлэхдээ уг тогтоол “Цагаан алт” үндэсний хөтөлбөрийн эхний ажлуудын нэг болохыг тодотгов. Тэрбээр цааш ярихдаа “Монгол Улс жилд 50 мянган тонн ноос ноолуур бэлтгэх нөөцтэй. Тэдгээрийн 37 мянган тонн нь хонины ноос, 10 мянган тонн нь ямааны ноолуур, 2000 мянган тонн нь тэмээний ноос, 400 тонн нь сарлагийн хөөвөр юм. Бид өнөөдөр ноос ноолуурынхаа 70 гаруй хувийг дотооддоо боловсруулж, угаах байдлаар экспортлож байна. 18 сая арьс ширний нөөцтэй ч 5.5 сая арьс ширийг хагас болон гүн боловсруулсан буюу 70-аад хувийг нь огт боловсруулж чадахгүй байна. Тэгэхээр малын гаралтай байнга өсөн нэмэгдэж байдаг энэхүү нөөцийг боловсруулдаг үйлдвэрүүдийг дэмжих зайлшгүй шаардлагатай. Тиймээс Ерөнхийлөгч дөрвөн зүйл бүхий тогтоолын төслийг өргөн барьсан. Тогтоолын төсөлд хууль, эрх зүй, зохион байгуулалт, салбар дундын уялдаа холбоог тодорхой тусгасан. Үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд нийт 2.2 их наяд төгрөгийн санхүүжилтийг бүрдүүлж, гурван жилийн хугацаанд хэрэгжүүлнэ" гэлээ.
Ерөнхийлөгчийн Хөдөө аж ахуй, хөдөөгийн хөгжил хариуцсан зөвлөх З.Мэндсайхан, “Цагаан алт” үндэсний хөтөлбөрийн зорилго бол хөнгөн үйлдвэрийн салбарыг дэмжих явдал юм. Өөрөөр хэлбэл, түүхий эдийн гүн боловсруулалтыг нэмэгдүүлж, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүний нэр төрлийг олшруулж, экспортын хэмжээг өсгөх явдал юм. ХАА-н салбарын экспортод эзлэх хэмжээ өнөөдөр 7 орчим хувьтай байна. Үүний 95 хувь нь ноолуур. Тэрхүү ноолуурынхаа 25 хувийг дотооддоо гүн боловсруулж, эцсийн бүтээгдэхүүн болгодог бол үлдсэн 70 орчим хувийг нь угааж, гадагш гаргадаг. Энэ тоо бол хангалтгүй үзүүлэлт. Хөтөлбөр хэрэгжсэнээр малчдын орлого өсөх, үйлдвэрлэгчид тоног төхөөрөмжөө шинэчлэх, хөнгөн үйлдвэрүүдийн тоо нэмэгдэх, био вакцины үйлдвэрийг бүрэн шинэчлэх зэрэг ажлууд хийгдэнэ. ХАА-н салбарын экспорт 400 сая ам.доллароос 800 сая ам. долларт хүрнэ гэсэн үг" гэв.
Эдийн засгийн бодлогын зөвлөх Б.Даваадалай, "Хөтөлбөрийн хүрээнд арилжааны банкууд үйлдвэр, аж ахуйн нэгжид 1.5 их наяд төгрөгийн зээл олгоно. Тэрхүү санхүүжилтийн 50 хувь нь эргэлтийн хөрөнгө, үлдсэн хувь нь хөрөнгө оруулалтын зээл байх юм. Тухайлбал, ноолуур ээрэх үйлдвэрт 200 тэрбум төгрөгийн, ноос угаах, самнах, ээрэх, сүлжих, нэхэх үйлдвэрийн хөрөнгө оруулалтад 300 тэрбум төгрөгийн, арьс ширний үйлдвэрт 100 гаруй тэрбум төгрөгийн санхүүжилт шаардлагатай гэж мэргэжилтнүүд үзсэн. Ер нь урт хугацаатай, бага хүүтэй санхүүжилт хэрэгтэй байна гэсэн асуудлыг хаана хаанаа тавьж буй. Тиймээс арилжааны банкуудтай хамтран төсвөөс хүүгийн зөрүүг өгөх байдлаар санхүүжилтийг шийдэх боломжтой” хэмээв.