“Монгол нутаг дахь буган чулуун хөшөө” нэгдсэн үзэсгэлэнд 100 гаруй биет үзмэрийг дэлгэжээ
Соёлын яамнаас жил бүрийн арваннэгдүгээр сарыг “Соёлын бүтээлч сар” хэмээн онцлон соёл, урлагийн олон арга хэмжээг орон даяар нээлттэй зохион байгуулсаар гурав дахь жилдээ үргэлжилж байна.
Аяны хүрээнд соёлын засаглал ба эрхзүйн шинэчлэл, бүтээлч байдал ба мэдлэг, туршлага, соёлын хүртээмж ба хөрөнгө оруулалт, дижитал шилжилт ба шинэ боломж зэрэг сэдвээр зохион байгуулж байгаа юм. Арваннэгдүгээр сарын турш Монгол орон даяар соёлын салбар, түүний ажилтан, албан хаагчдыг чадваржуулж, хөгжүүлэх олон талт үйл ажиллагаа зохион байгуулахаас гадна иргэд, олон нийтэд нээлттэй төрөл бүрийн тоглолт, үзэсгэлэн, хөтөлбөр, хүүхэд залуучуудад тусгайлан зориулсан хөтөлбөр хэрэгжүүлж байгаа юм.
Тэгвэл өнөөдөр Монголын үндэсний музейд “Монгол нутаг дахь буган чулуун хөшөө”нэгдсэн үзэсгэлэнг дэглэн олон нийтэдзориулан дэлгэлээ.Үзэсгэлэнгийн нээлтэд Соёлын яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Ч.Энх-Амгалан, Монголын үндэсний музейн захиралД.Мөнхтогоо, Соёлынгавьяатзүтгэлтэн, ЮНЕСКО-гийнБатламжитбайгаль-Соёлын өвийг хамгаалах сангийн тэргүүн Н.Уртнасан нар оролцож нээлтийн үг хэлэв.
Буган чулуун хөшөө нь Монгол нутагт оршин буй хүрлийн үеийн өвөрмөц дурсгал бөгөөд Төв Азийн нүүдэлчдийн ертөнцийг үзэх үзэл, урлаг, шүтлэг бишрэл, тэдний нийгэм, аж ахуй, овог аймаг хоорондын харилцаа холбоо зэрэг олон талт ой санамжийн асар их мэдээллийг агуулсан, дахин давтагдашгүй, хосгүй үнэт өв юм. 2023 оныесдүгээр сард ЮНЕСКО-ийн дэлхийн өвийн жагсаалтад МонголУлсаас шинээр бүртгэгдсэн “Буган чулуун хөшөө, хүрлийн үеийн холбогдох дурсгалууд”-ыг олон нийтэд таниулах, түгээн сурталчлахад чиглэж буй тус үзэсгэлэнд Монголынүндэсний музейн сан хөмрөгийн үзмэрээс гадна Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музей, Байгалийн түүхийн музей, Монголынуранзургийнгалерейн үзмэр цуглуулгаас дээжлэн нийт 100 гаруй биет үзмэрийг дэлгэжээ.Түүнчлэн буган чулуун хөшөө тэдгээрт холбогдох гэрэл зургийгЧ.Баяндэлгэр, Ж.Баярсайхан,ШУТИС-ийн багш С.Бат-Эрдэнэ нарын бүтээлээсдээжлэн олны хүртээл болгож байгаа юм.
Энэхүү цогц үзэсгэлэн нь агуулгыг хувьд, бугын дүрслэл бүхий археологийн олдворууд, буган чулуун хөшөө болон түүний хуулбар, бугын дүрслэл бүхий чимэглэлтэй хувцас хэрэглэл, бугын яс, эвэр эд зүйл зэрэг угсаатны зүйн холбогдолтой цуглуулга үзмэрүүд, буга болон буган чулуун хөшөөний дүр дүрслэлээр зохиомжилсон орчин үеийн дүрслэх урлагийн бүтээл хийгээд буга хэмээх амьтны биологийн төрөл зүйл, онцлогийг харуулсан байгаль амьтны үзүүллэг зэрэг музейн цуглуулга сан хөмрөгийн олон төрлийг нэгэн үзэсгэлэнд сэдэвчлэн багтааснаараа онцлогтой.
Үзэсгэлэнд буган хөшөөний дүр дүрслэл онцлог хийцийг дижитал технологи VR, AR төхөөрөмжөөр үзэх, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан тайлбартай, боловсролын хөтөлбөр, буган чулуун хөшөөг судласан эрдэмтний олон нийтэд зориулсан лекц, сэдэвчилсэн тайлбарт аялал, гэр бүлийн хөтөлбөр зэрэг арга хэмжээг тэгш хүртээмжтэйгээр нийтэд толилуулна. Энэхүү үзэсгэлэнирэхсарын 15-ныгхүртэл нээлттэй ажиллана.
Үзэсгэлэнгийн үеэр Г.Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейн захирал П.Байгалмаагаас зарим зүйлийг тодрууллаа. Тэрбээр “Энэ үзэсгэлэнг анх удаа дөрвөн байгууллага хамтран гаргаж байна. Гол онцлог нь гэрэл зураг, биет үзмэр, уран бүтээл гэсэн үндсэн хэсгээс бүрдсэн нэгдсэн тусгай үзэсгэлэн юм. Манай Дүрслэх урлагийн музейн зүгээс уран бүтээл талаас нь хамтарч ажиллалаа. “Соёлын бүтээлч сар” аян ид үргэлжилж байна. Энэ аяны хүрээнд өнөөдөр манай музейд Монгол, Солонгосын хамтарсан уран бүтээлчдийн үзэсгэлэн нээлтээ хийнэ. Мөн энэ сарын 27-нд “Дүншигийн чуулган” нэртэй зээгт наамлын хосгүй бүтээлүүдийн үзэсгэлэн олны нүдийг хужирлана. Энэ бол 85 жилийн дараа Дүншигийн 35 бурхныг манай музейд үзүүлж байгаа онцлогтой” гэв.
Аяны хүрээнд соёлын засаглал ба эрхзүйн шинэчлэл, бүтээлч байдал ба мэдлэг, туршлага, соёлын хүртээмж ба хөрөнгө оруулалт, дижитал шилжилт ба шинэ боломж зэрэг сэдвээр зохион байгуулж байгаа юм. Арваннэгдүгээр сарын турш Монгол орон даяар соёлын салбар, түүний ажилтан, албан хаагчдыг чадваржуулж, хөгжүүлэх олон талт үйл ажиллагаа зохион байгуулахаас гадна иргэд, олон нийтэд нээлттэй төрөл бүрийн тоглолт, үзэсгэлэн, хөтөлбөр, хүүхэд залуучуудад тусгайлан зориулсан хөтөлбөр хэрэгжүүлж байгаа юм.
Тэгвэл өнөөдөр Монголын үндэсний музейд “Монгол нутаг дахь буган чулуун хөшөө”нэгдсэн үзэсгэлэнг дэглэн олон нийтэдзориулан дэлгэлээ.Үзэсгэлэнгийн нээлтэд Соёлын яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Ч.Энх-Амгалан, Монголын үндэсний музейн захиралД.Мөнхтогоо, Соёлынгавьяатзүтгэлтэн, ЮНЕСКО-гийнБатламжитбайгаль-Соёлын өвийг хамгаалах сангийн тэргүүн Н.Уртнасан нар оролцож нээлтийн үг хэлэв.
Буган чулуун хөшөө нь Монгол нутагт оршин буй хүрлийн үеийн өвөрмөц дурсгал бөгөөд Төв Азийн нүүдэлчдийн ертөнцийг үзэх үзэл, урлаг, шүтлэг бишрэл, тэдний нийгэм, аж ахуй, овог аймаг хоорондын харилцаа холбоо зэрэг олон талт ой санамжийн асар их мэдээллийг агуулсан, дахин давтагдашгүй, хосгүй үнэт өв юм. 2023 оныесдүгээр сард ЮНЕСКО-ийн дэлхийн өвийн жагсаалтад МонголУлсаас шинээр бүртгэгдсэн “Буган чулуун хөшөө, хүрлийн үеийн холбогдох дурсгалууд”-ыг олон нийтэд таниулах, түгээн сурталчлахад чиглэж буй тус үзэсгэлэнд Монголынүндэсний музейн сан хөмрөгийн үзмэрээс гадна Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музей, Байгалийн түүхийн музей, Монголынуранзургийнгалерейн үзмэр цуглуулгаас дээжлэн нийт 100 гаруй биет үзмэрийг дэлгэжээ.Түүнчлэн буган чулуун хөшөө тэдгээрт холбогдох гэрэл зургийгЧ.Баяндэлгэр, Ж.Баярсайхан,ШУТИС-ийн багш С.Бат-Эрдэнэ нарын бүтээлээсдээжлэн олны хүртээл болгож байгаа юм.
Энэхүү цогц үзэсгэлэн нь агуулгыг хувьд, бугын дүрслэл бүхий археологийн олдворууд, буган чулуун хөшөө болон түүний хуулбар, бугын дүрслэл бүхий чимэглэлтэй хувцас хэрэглэл, бугын яс, эвэр эд зүйл зэрэг угсаатны зүйн холбогдолтой цуглуулга үзмэрүүд, буга болон буган чулуун хөшөөний дүр дүрслэлээр зохиомжилсон орчин үеийн дүрслэх урлагийн бүтээл хийгээд буга хэмээх амьтны биологийн төрөл зүйл, онцлогийг харуулсан байгаль амьтны үзүүллэг зэрэг музейн цуглуулга сан хөмрөгийн олон төрлийг нэгэн үзэсгэлэнд сэдэвчлэн багтааснаараа онцлогтой.
Үзэсгэлэнд буган хөшөөний дүр дүрслэл онцлог хийцийг дижитал технологи VR, AR төхөөрөмжөөр үзэх, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан тайлбартай, боловсролын хөтөлбөр, буган чулуун хөшөөг судласан эрдэмтний олон нийтэд зориулсан лекц, сэдэвчилсэн тайлбарт аялал, гэр бүлийн хөтөлбөр зэрэг арга хэмжээг тэгш хүртээмжтэйгээр нийтэд толилуулна. Энэхүү үзэсгэлэнирэхсарын 15-ныгхүртэл нээлттэй ажиллана.
Үзэсгэлэнгийн үеэр Г.Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейн захирал П.Байгалмаагаас зарим зүйлийг тодрууллаа. Тэрбээр “Энэ үзэсгэлэнг анх удаа дөрвөн байгууллага хамтран гаргаж байна. Гол онцлог нь гэрэл зураг, биет үзмэр, уран бүтээл гэсэн үндсэн хэсгээс бүрдсэн нэгдсэн тусгай үзэсгэлэн юм. Манай Дүрслэх урлагийн музейн зүгээс уран бүтээл талаас нь хамтарч ажиллалаа. “Соёлын бүтээлч сар” аян ид үргэлжилж байна. Энэ аяны хүрээнд өнөөдөр манай музейд Монгол, Солонгосын хамтарсан уран бүтээлчдийн үзэсгэлэн нээлтээ хийнэ. Мөн энэ сарын 27-нд “Дүншигийн чуулган” нэртэй зээгт наамлын хосгүй бүтээлүүдийн үзэсгэлэн олны нүдийг хужирлана. Энэ бол 85 жилийн дараа Дүншигийн 35 бурхныг манай музейд үзүүлж байгаа онцлогтой” гэв.