ӨВЛИЙН ӨВӨӨ Б.ЖАРГАЛСАЙХАН: НАСТАН БУУРАЛД БЭЛГЭЭ ӨГӨӨД, ҮНЭРЛЭЖ “ӨВӨӨГИЙНХӨӨ НАСЫГ АВААРАЙ, УРТ УДААН НАСЛААРАЙ” ГЭХЭД ХАЧИН ИХ БАЯРЛАДА
Монгол түмэн хуучин оноо үдэж, шинэ оноо угтах гэж буй энэ үед МУГЖ, Өвлийн өвөө Б.Жаргалсайхныг урьж, ярилцлаа. Тэрбээр ойрын өдрүүдэд Өвлийн өвөөгийн ажлаа хийгээд тун завгүй байгаа аж.
-Та Г.Гомбосүрэн гуайн үйл хэргийг үргэлжлүүлж Өвлийн өвгөн болоод хэдэн жил болж байна вэ. Энэ жил ачаалал ихтэй байна уу?
-2004 оноос Г.Гомбосүрэн гуайн Монголын ард түмэнд үлдээсэн энэ сайхан өвийг өвлөн авч, Өвлийн өвгөн хэмээх гайхамшигтай дүрийг амилуулаад явж байна. Тэр цагаас хойш 16 дахь жилтэйгээ золгож байна. Энэ жилийн шинэ жил их өргөн дэлгэр болж байна. Хуучин оноо үдэж, шинэ оноо угтаж буй албан байгууллага, хүмүүс шинэ жилийн баяраа амжилт бүтээлээр дүүрэн тэмдэглэж байгаа нь сайхан. Очих газар, уулзах хүн олон байна даа.
-Жил бүр өвлийн өвгөний үгээ шинээр зохиож, ямар үгийг онцлон хүргэхээ шийддэг гэсэн. Энэ жилийн тухайд өвлийн өвөөгийн дүрээр очсон газар бүртээ юуг онцлон захиж, ерөөл өргөж байна вэ?
-Өнгөрч байгаа он улс оронд бүтээн байгуулалт, шинэчлэл өрнөсөн жил байлаа. Улаанбаатар хотоос дорвитой шийдвэрүүд гаргасан. Тухайлбал, нийслэлийг утаагүй болгох ажлын үр дүнд утаа ямар ч байсан 50 хувиар буурсан байх жишээтэй. Үүнтэй холбоотойгоор орчны бохирдлоос салах, цэвэр цэмцгэр байх тал дээр санал санаачилгууд гарч, амжилттай сайхан ажиллаж байгаа юм болов уу гэж анзаарсан. Энэ байдал ирэх онд ч мөн амжилттай үргэлжилж хүн бүр дор бүрнээ хичээнэ гэж бодож байна. Бидний сайн сайхан явах өөрсдөөс минь л шалтгаална. Тийм учраас хувь хувьдаа өөрсдийн эрхэм зорилгоо ойлгож ажиллах нь чухал гэсэн утгатай үгийг хэлж байгаа даа.
-Ер нь Өвлийн өвгөний үүрэг гэхээр хэрхэн тодорхойлох вэ. Зөвхөн хувцас өмсөж харагдах бус үг яриа, үйл хөдлөл, утга бэлгэдлээрээ бусдад нөлөөлөх хариуцлагатай ажил байх?
-Ер нь Өвлийн өвгөн гэдэг гаднах байдал, хувцас зэрэг бүх л байдлаар маш том агуулгыг илэрхийлж байдаг. Монголчууд цагаан өнгийг эхийн сүү шиг ариун хэмээн бэлгэшээдэг. Тэр утгаараа цагаан дээл өмсөж явна. Мөн монголчууд мөнх хөх тэнгэрээ шүтэж биширч явдаг. Энэ утгаараа улаан залаатай, цагаан цэнхэр өнгөтэй малгай өмсдөг. Бүх зүйл нь бэлгэдэл байдаг учир шинэ жил дээр очсон хүн болгон өвлийн өвгөний ерөнхий байдал, төрхийг хараад ажил амьдралтайгаа холбоотой ямар нэгэн зүйлийг ойлгон ухаарч, бэлгэшээж байдаг. Яагаад гэвэл бидэнд юу ч бичээгүй цагаан цаас шиг шинэ он жил ирж байна. Уг цагаан цаасан дээр амьдралаа хэрхэн зурах нь хувь хүнээс л шалтгаална. Ийм ч учраас шинэ ондоо эвтэй, ариун сайхан сэтгэлтэй байж, зорилгынхоо төлөө өөрийгөө дайчилж явах учиртай. Өнгөрч буй он жилийнхээ амжилтыг тэмдэглэж, ажил үйлсээрээ манлайлсан залуусаа урамшуулж буй албан газрын шинэ жилд Өвлийн өвөө саатаж бэлэг тараана гэдэг тухайн хүмүүст урам өгч, хойшдынх нь үйл хэрэгт эрч хүч ерөөж байгаа утга агуулгатай юм. Монголчууд бид бэлгэдэлд дуртай байдаг шүү дээ. Зуу насалж, зургаадай таяг тулаарай гэж ерөөдөг. Шинэ жилийн баяраар ахмад настай хүмүүс ирээд Өвлийн өвөөгөөс бэлэг авч байна. Өвлийн өвөө бэлгээ өгөөд, үнэрлэж үнсээд “Өвөөгийнхөө насыг аваарай, урт удаан наслаарай” гэж хэлэхэд хүн хачин их баярладаг. Өвөөгийнхөө энэ сайхан үгийг хүлээж авлаа, би урт насалж удаан жаргах юм байна гэж бэлгэшээдэг. Шинэ жилээр Өвлийн өвөөгөөс бэлэг авч байгаа хүмүүсийн нүүр царайнаас үл итгэсэн байдал харагддаггүй. Бүх зүйл нь чин сэтгэлээсээ, Өвлийн өвөө гэж байдаг юм байна шүү, Өвлийн өвөөгөөс бэлэг авна гэдэг үнэхээрийн том аз завшаан юм байна гэж хүлээж авдаг.
-Өвлийн өвөө болсноор өнгөрсөн 16 жилийн хугацаанд таны амьдралд ямар байдлаар нөлөөлсөн бэ?
-Гомбосүрэн гуайг залгамжлах санал ирж байхад би бас ч гэж залуу байлаа шүү дээ. 40 хүрч явлаа. Тиймээс “Арай ч Өвлийн өвгөн болох болоогүй байна шүү” гэсэн байдлаар хүлээн авч байсан. Ингээд орой нь гэр бүлийнхээ хүнд очоод хэлсэн чинь “Чи юу яриад байгаа юм, ийм сайхан агуу жүжигчний Монголын ард түмэнд үлдээсэн дүрийг залгамжлаад хойч ирээдүйдээ түүчээлж авч явна гэдэг том аз завшаан, ховор тохиолдол” гэж хэлсэн. Маргааш нь би зөвшөөрөхгүй байхын аргагүй байсан. Бодсон чинь үнэхээр тэр том агуу хүний үйл хэргийг үргэлжлүүлээд явна гэдэг миний хувьд нэр төрийн хэрэг гэдгийг ухаарсан. Мөн надад маш том хариуцлага өгсөн. Өвлийн өвгөн болсноор амьдрал ахуйд ч их сайханаар нөлөөлж ирлээ. Сайн сайхан байх хэрэгтэй юм байна, бүх юмыг болж бүтэж байгаагаар харах жишээтэй. Ер нь их сайхан өвийг тээж яваа шүү дээ.
-31-ний оройг гэрийнхэнтэйгээ угталгүй удаж байна уу. Өвлийн өвөөгийн үүрэг шинэ он гартал тасрахгүй шүү дээ?
-Сүүлийн хэдэн жил 31-ний орой төв талбай дээр нийслэлчүүдтэйгээ хамтдаа шинэ оныг угтаж байгаа. Өвлийн өвөө ирлээ, шинэ он гарлаа гээд л зурагтаар намайг хараад сууж байдаг. Ингээд он гаргачихаад гэртээ ирээд үргэлжлүүлээд хань ижил, үр хүүхэдтэйгээ сайхан баярлаад, зурагтаар Ерөнхийлөгчийнхөө үгийг сонсоно. Хоорондоо өнгөрсөн жилийнхээ хийж бүтээсэн ажил үйлсээ ярилцана. Ирэх он жилийнхээ үйлс бүтээлийг төлөвлөн хэлэлцдэг. Энэ үйл явдлууд манай гэр бүлд бүр уламжлал болчихсон. Бусад айл өрхүүд ч мөн өнгөрч буй оныхоо амжилт бүтээлийг ярьж, ирж буй шинэ ондоо ихийг хийж бүтээнэ хэмээн бэлгэшээдэг шүү дээ.
-Таныг хүүхдүүд жинхэнэ өвлийн өвгөн мэтээр хүлээн авдаг уу. Таныг явж ороход ямар байдал гаргадаг вэ?
-Хүүхдүүд Өвлийн өвөө хэмээн үнэмшиж ямар ч эргэлзэх зүйлгүйгээр итгэлтэйгээр хүлээн авдаг. Тэр бүү хэл том хүмүүс ч гэсэн жинхэнэ Өвлийн өвгөн гэдэг утгаар нь хүлээн авдаг. Тийм учраас хүн бүхний, миний, чиний, хүүхдүүдийн зүрх сэтгэлд нь өөр өөрсдийн итгэж үнэмшдэг өвлийн өвгөн байдаг гэж ойлгодог. Ялангуяа, хүүхдүүд Өвлийн өвгөн гэж маш их итгэдэг. Өвлийн өвгөн болж яваад ороход ямар хөөрхөн байдаг гэж бодно оо. Хачин гоё хүлээж авна. Нүд нь томорч, гэрэлтээд л. Цаанаасаа хөөр баяраар бялхаж, догдолж байгаа нь шууд мэдрэгдэнэ. Байнга ширтэж, ажиглаастай. Өвөр дээр суугаад үс сахал барьж үзнэ, элдэв хөөрхөн зүйл асууна. Нууцаа хэлнэ, юу хүсч байгаагаа захина. Яг л жинхэнэ Өвлийн өвөөтэй уулзсан дээр нь хэлээд авъя гэсэн шиг харилцдаг. Өхөөрдмөөр хөөрхөн байдаг шүү. Тийм учраас миний хувьд ч Өвлийн өвгөн байдаг гэдэгт итгэлтэй байдаг. Хүн бүрийн зүрх сэтгэл өөр өөрийн өвлийн өвгөн бий. Үүнд итгэн үнэмшиж, Өвлийн өвөөгийн хэлсэн ерөөлийг хүлээн авч ажил амьдралдаа тусгаад яваарай.
-Айлчлан ирж буй 2020 оныг та хэрхэн харж байна вэ. Монгол түмэндээ хандаад ерөөл өргөхгүй юү?
-Ер нь Монголын ард түмэн нэг зүйлийг их сайхан ойлгож байх шиг байна. Өнгөц харахад бухимдалтай, бүх зүйл болж бүтэхгүй байгаа юм шиг аливаад хандах хүн олон байх шиг. Хүмүүс ажлыг их голдог. Бэлэнчлэх сэтгэлгээ их байна уу даа гэж анзаарагддаг байлаа. Ажилд орлоо гэхэд цалин мөнгийг нь голдог ч юм уу, эсвэл идээшиж үр өгөөжийг нь үзэлгүй гарчихдаг. Тэгвэл залуус маань энэ байдлыг ойлгох болсон. Тийм учраас ирэх он бие биенийгээ ойлгосон, ажлын үнэ цэнийг мэдэрсэн жил байх биз ээ. Хүн ажиллаж хөдөлмөрлөж, бие биетэйгээ эвтэй, зөв харьцаж байж амьдрал ахуй дээшлэн дэвжинэ. Манай ард түмний амьдрал сайхан болж байна. Цаашид ч өөдлөн дэвших нь гарцаагүй юм. Хоорондоо эвтэй найртай байж, тус тусын ажлаа сайн хийгээд явбал бидэнд бүтээхгүй зүйл үгүй юм байна гэж боддог. Айлчлан ирж буй 2020 онд гутамшигт муу үйл үл учиралдаж, бадралт сайн үйл бүхэн дэлгэрэх болтугай.
Г.БАТЗОРИГ
-Та Г.Гомбосүрэн гуайн үйл хэргийг үргэлжлүүлж Өвлийн өвгөн болоод хэдэн жил болж байна вэ. Энэ жил ачаалал ихтэй байна уу?
-2004 оноос Г.Гомбосүрэн гуайн Монголын ард түмэнд үлдээсэн энэ сайхан өвийг өвлөн авч, Өвлийн өвгөн хэмээх гайхамшигтай дүрийг амилуулаад явж байна. Тэр цагаас хойш 16 дахь жилтэйгээ золгож байна. Энэ жилийн шинэ жил их өргөн дэлгэр болж байна. Хуучин оноо үдэж, шинэ оноо угтаж буй албан байгууллага, хүмүүс шинэ жилийн баяраа амжилт бүтээлээр дүүрэн тэмдэглэж байгаа нь сайхан. Очих газар, уулзах хүн олон байна даа.
-Жил бүр өвлийн өвгөний үгээ шинээр зохиож, ямар үгийг онцлон хүргэхээ шийддэг гэсэн. Энэ жилийн тухайд өвлийн өвөөгийн дүрээр очсон газар бүртээ юуг онцлон захиж, ерөөл өргөж байна вэ?
-Өнгөрч байгаа он улс оронд бүтээн байгуулалт, шинэчлэл өрнөсөн жил байлаа. Улаанбаатар хотоос дорвитой шийдвэрүүд гаргасан. Тухайлбал, нийслэлийг утаагүй болгох ажлын үр дүнд утаа ямар ч байсан 50 хувиар буурсан байх жишээтэй. Үүнтэй холбоотойгоор орчны бохирдлоос салах, цэвэр цэмцгэр байх тал дээр санал санаачилгууд гарч, амжилттай сайхан ажиллаж байгаа юм болов уу гэж анзаарсан. Энэ байдал ирэх онд ч мөн амжилттай үргэлжилж хүн бүр дор бүрнээ хичээнэ гэж бодож байна. Бидний сайн сайхан явах өөрсдөөс минь л шалтгаална. Тийм учраас хувь хувьдаа өөрсдийн эрхэм зорилгоо ойлгож ажиллах нь чухал гэсэн утгатай үгийг хэлж байгаа даа.
-Ер нь Өвлийн өвгөний үүрэг гэхээр хэрхэн тодорхойлох вэ. Зөвхөн хувцас өмсөж харагдах бус үг яриа, үйл хөдлөл, утга бэлгэдлээрээ бусдад нөлөөлөх хариуцлагатай ажил байх?
-Ер нь Өвлийн өвгөн гэдэг гаднах байдал, хувцас зэрэг бүх л байдлаар маш том агуулгыг илэрхийлж байдаг. Монголчууд цагаан өнгийг эхийн сүү шиг ариун хэмээн бэлгэшээдэг. Тэр утгаараа цагаан дээл өмсөж явна. Мөн монголчууд мөнх хөх тэнгэрээ шүтэж биширч явдаг. Энэ утгаараа улаан залаатай, цагаан цэнхэр өнгөтэй малгай өмсдөг. Бүх зүйл нь бэлгэдэл байдаг учир шинэ жил дээр очсон хүн болгон өвлийн өвгөний ерөнхий байдал, төрхийг хараад ажил амьдралтайгаа холбоотой ямар нэгэн зүйлийг ойлгон ухаарч, бэлгэшээж байдаг. Яагаад гэвэл бидэнд юу ч бичээгүй цагаан цаас шиг шинэ он жил ирж байна. Уг цагаан цаасан дээр амьдралаа хэрхэн зурах нь хувь хүнээс л шалтгаална. Ийм ч учраас шинэ ондоо эвтэй, ариун сайхан сэтгэлтэй байж, зорилгынхоо төлөө өөрийгөө дайчилж явах учиртай. Өнгөрч буй он жилийнхээ амжилтыг тэмдэглэж, ажил үйлсээрээ манлайлсан залуусаа урамшуулж буй албан газрын шинэ жилд Өвлийн өвөө саатаж бэлэг тараана гэдэг тухайн хүмүүст урам өгч, хойшдынх нь үйл хэрэгт эрч хүч ерөөж байгаа утга агуулгатай юм. Монголчууд бид бэлгэдэлд дуртай байдаг шүү дээ. Зуу насалж, зургаадай таяг тулаарай гэж ерөөдөг. Шинэ жилийн баяраар ахмад настай хүмүүс ирээд Өвлийн өвөөгөөс бэлэг авч байна. Өвлийн өвөө бэлгээ өгөөд, үнэрлэж үнсээд “Өвөөгийнхөө насыг аваарай, урт удаан наслаарай” гэж хэлэхэд хүн хачин их баярладаг. Өвөөгийнхөө энэ сайхан үгийг хүлээж авлаа, би урт насалж удаан жаргах юм байна гэж бэлгэшээдэг. Шинэ жилээр Өвлийн өвөөгөөс бэлэг авч байгаа хүмүүсийн нүүр царайнаас үл итгэсэн байдал харагддаггүй. Бүх зүйл нь чин сэтгэлээсээ, Өвлийн өвөө гэж байдаг юм байна шүү, Өвлийн өвөөгөөс бэлэг авна гэдэг үнэхээрийн том аз завшаан юм байна гэж хүлээж авдаг.
-Өвлийн өвөө болсноор өнгөрсөн 16 жилийн хугацаанд таны амьдралд ямар байдлаар нөлөөлсөн бэ?
-Гомбосүрэн гуайг залгамжлах санал ирж байхад би бас ч гэж залуу байлаа шүү дээ. 40 хүрч явлаа. Тиймээс “Арай ч Өвлийн өвгөн болох болоогүй байна шүү” гэсэн байдлаар хүлээн авч байсан. Ингээд орой нь гэр бүлийнхээ хүнд очоод хэлсэн чинь “Чи юу яриад байгаа юм, ийм сайхан агуу жүжигчний Монголын ард түмэнд үлдээсэн дүрийг залгамжлаад хойч ирээдүйдээ түүчээлж авч явна гэдэг том аз завшаан, ховор тохиолдол” гэж хэлсэн. Маргааш нь би зөвшөөрөхгүй байхын аргагүй байсан. Бодсон чинь үнэхээр тэр том агуу хүний үйл хэргийг үргэлжлүүлээд явна гэдэг миний хувьд нэр төрийн хэрэг гэдгийг ухаарсан. Мөн надад маш том хариуцлага өгсөн. Өвлийн өвгөн болсноор амьдрал ахуйд ч их сайханаар нөлөөлж ирлээ. Сайн сайхан байх хэрэгтэй юм байна, бүх юмыг болж бүтэж байгаагаар харах жишээтэй. Ер нь их сайхан өвийг тээж яваа шүү дээ.
-31-ний оройг гэрийнхэнтэйгээ угталгүй удаж байна уу. Өвлийн өвөөгийн үүрэг шинэ он гартал тасрахгүй шүү дээ?
-Сүүлийн хэдэн жил 31-ний орой төв талбай дээр нийслэлчүүдтэйгээ хамтдаа шинэ оныг угтаж байгаа. Өвлийн өвөө ирлээ, шинэ он гарлаа гээд л зурагтаар намайг хараад сууж байдаг. Ингээд он гаргачихаад гэртээ ирээд үргэлжлүүлээд хань ижил, үр хүүхэдтэйгээ сайхан баярлаад, зурагтаар Ерөнхийлөгчийнхөө үгийг сонсоно. Хоорондоо өнгөрсөн жилийнхээ хийж бүтээсэн ажил үйлсээ ярилцана. Ирэх он жилийнхээ үйлс бүтээлийг төлөвлөн хэлэлцдэг. Энэ үйл явдлууд манай гэр бүлд бүр уламжлал болчихсон. Бусад айл өрхүүд ч мөн өнгөрч буй оныхоо амжилт бүтээлийг ярьж, ирж буй шинэ ондоо ихийг хийж бүтээнэ хэмээн бэлгэшээдэг шүү дээ.
-Таныг хүүхдүүд жинхэнэ өвлийн өвгөн мэтээр хүлээн авдаг уу. Таныг явж ороход ямар байдал гаргадаг вэ?
-Хүүхдүүд Өвлийн өвөө хэмээн үнэмшиж ямар ч эргэлзэх зүйлгүйгээр итгэлтэйгээр хүлээн авдаг. Тэр бүү хэл том хүмүүс ч гэсэн жинхэнэ Өвлийн өвгөн гэдэг утгаар нь хүлээн авдаг. Тийм учраас хүн бүхний, миний, чиний, хүүхдүүдийн зүрх сэтгэлд нь өөр өөрсдийн итгэж үнэмшдэг өвлийн өвгөн байдаг гэж ойлгодог. Ялангуяа, хүүхдүүд Өвлийн өвгөн гэж маш их итгэдэг. Өвлийн өвгөн болж яваад ороход ямар хөөрхөн байдаг гэж бодно оо. Хачин гоё хүлээж авна. Нүд нь томорч, гэрэлтээд л. Цаанаасаа хөөр баяраар бялхаж, догдолж байгаа нь шууд мэдрэгдэнэ. Байнга ширтэж, ажиглаастай. Өвөр дээр суугаад үс сахал барьж үзнэ, элдэв хөөрхөн зүйл асууна. Нууцаа хэлнэ, юу хүсч байгаагаа захина. Яг л жинхэнэ Өвлийн өвөөтэй уулзсан дээр нь хэлээд авъя гэсэн шиг харилцдаг. Өхөөрдмөөр хөөрхөн байдаг шүү. Тийм учраас миний хувьд ч Өвлийн өвгөн байдаг гэдэгт итгэлтэй байдаг. Хүн бүрийн зүрх сэтгэл өөр өөрийн өвлийн өвгөн бий. Үүнд итгэн үнэмшиж, Өвлийн өвөөгийн хэлсэн ерөөлийг хүлээн авч ажил амьдралдаа тусгаад яваарай.
-Айлчлан ирж буй 2020 оныг та хэрхэн харж байна вэ. Монгол түмэндээ хандаад ерөөл өргөхгүй юү?
-Ер нь Монголын ард түмэн нэг зүйлийг их сайхан ойлгож байх шиг байна. Өнгөц харахад бухимдалтай, бүх зүйл болж бүтэхгүй байгаа юм шиг аливаад хандах хүн олон байх шиг. Хүмүүс ажлыг их голдог. Бэлэнчлэх сэтгэлгээ их байна уу даа гэж анзаарагддаг байлаа. Ажилд орлоо гэхэд цалин мөнгийг нь голдог ч юм уу, эсвэл идээшиж үр өгөөжийг нь үзэлгүй гарчихдаг. Тэгвэл залуус маань энэ байдлыг ойлгох болсон. Тийм учраас ирэх он бие биенийгээ ойлгосон, ажлын үнэ цэнийг мэдэрсэн жил байх биз ээ. Хүн ажиллаж хөдөлмөрлөж, бие биетэйгээ эвтэй, зөв харьцаж байж амьдрал ахуй дээшлэн дэвжинэ. Манай ард түмний амьдрал сайхан болж байна. Цаашид ч өөдлөн дэвших нь гарцаагүй юм. Хоорондоо эвтэй найртай байж, тус тусын ажлаа сайн хийгээд явбал бидэнд бүтээхгүй зүйл үгүй юм байна гэж боддог. Айлчлан ирж буй 2020 онд гутамшигт муу үйл үл учиралдаж, бадралт сайн үйл бүхэн дэлгэрэх болтугай.
Г.БАТЗОРИГ
1 сэтгэгдэл