Османы дээрэмчдийн тухай сонсоогүй, уншаагүй бол та Монгол хүн биш ээ.
Баруун хил орчмын будлиан, дээрэм болгоныг Жа лам үйлдэж байсан, хасгууд дээрэмдэж байгаагүй гээд маргаад байх юм. Жа ламын дээрэмдсэн, яргалсан, тамласан түүхүүд бий. Хоёр нүдээ ухуулсан амьд ч гэрч Төгрөгт байсан. Одоо амьд эсэхийг мэдэхгүй байна. Нутгийнхан сайн мэдэх биз ээ.
Харин хасгууд дээрэмдэж байгаагүй гэж ямар учиртай мэлзээд байгааг ойлгосонгүй, ойлгоё гэсэн бодол ч алга. Баруун хязгаараар хамгийн их дээрэм хийсэн, алж талсан дээрэмчид бол хасгууд шүү!!!. Османыдээрэмчдийн тухай сонсоогүй, уншаагүй бол та Монгол хүн биш ээ. Ном унш, түүхээ сөх, нүдээ нээ гэж л хэлмээр байна. Наад зах нь Д.Норов абугайн “Босго Тотго” олон ангит киног үз. Бодит түүхийг тэр чигээр нь өгүүлсэн маш сайн кино.
Хасгийн дээрэмчид хэзээ, хаагуур хэдүүлээ орж ирж хаагуур явж хэнийхийг дээрэмдэж, хичнээн мал туусан, хичнээн хүн алсан, хичнээн охид авч явсан, үүний улмаас хичнээн айл баруун зүг дүрвэж, хил хязгаар тогтооход нутагтаа эргэж чадалгүй хятадын нутагт үлдсэн нь цагаан дээрээ хараар бичээстэй байдаг юм.
• 1929 оны VIII сард Бүсхайрхан хошууны нутаг Харвахын худагт нутаглаж байсан Балдан-Осор нарын хэсэг айлын малыг дээрэмджээ.
• 1930 оны V сард Жавхлант уулын хошууны Цогт сумын Төгрөгийн хүрээний хасын тэмээ, адуу бүгд 400 гаруй толгой бод, хонь 60 толгойг зэвсэг бүхий 40-өөд хасаг дээрэмчид Аж богд уулаар дамжин ирж дээрэмдэн буцахдаа нутгийн 2 ардыг барьж, айлган сүрдүүлж байгаад тавьсан байдаг.
• Мөн энэ үед Цогт сумын харъяат ард Гармаагийн гэр хогшлыг дээрэмдэн буцсан.
• Мөн 300-гаад зэвсэглэсэн хасаг дээрэмчин нутгийн гүн рүү нэвтэрч Бурхан буудайн хошууны Бэгэр номон хааны хүрээний эд хогшлыг дээрэмдсэн.
• 1932 оны VIII сард шар хэмээх Дэнзэн нарын удирдсан 30 дээрэмчин Элст мянганаар дамжин нутгийн гүн рүү нэвтрэх гээд хилийн цагдаа харуулд няцаагдан буцсан байдаг.
• 1934 оны эхний улирлаас эхлэн Алтайн тусгай комендатур, Ховдын отрядын харъяа хилээр Хятадын Гань-Су, Синь-Цзян муж дахь хасгийн дээрэмчид довтолж, дээрэмдэх нь ширүүссэнгэх мэт. /Үргэлжлэл бий/ Ийм баримтууд хаа сайгүй бий. Мянга баллуурдаад арилахгүй, бүдэгрэхгүй. Хасгийн дээрэмчид биш гэж хуцахаа боль!!
Narangarav naraa
Харин хасгууд дээрэмдэж байгаагүй гэж ямар учиртай мэлзээд байгааг ойлгосонгүй, ойлгоё гэсэн бодол ч алга. Баруун хязгаараар хамгийн их дээрэм хийсэн, алж талсан дээрэмчид бол хасгууд шүү!!!. Османыдээрэмчдийн тухай сонсоогүй, уншаагүй бол та Монгол хүн биш ээ. Ном унш, түүхээ сөх, нүдээ нээ гэж л хэлмээр байна. Наад зах нь Д.Норов абугайн “Босго Тотго” олон ангит киног үз. Бодит түүхийг тэр чигээр нь өгүүлсэн маш сайн кино.
Хасгийн дээрэмчид хэзээ, хаагуур хэдүүлээ орж ирж хаагуур явж хэнийхийг дээрэмдэж, хичнээн мал туусан, хичнээн хүн алсан, хичнээн охид авч явсан, үүний улмаас хичнээн айл баруун зүг дүрвэж, хил хязгаар тогтооход нутагтаа эргэж чадалгүй хятадын нутагт үлдсэн нь цагаан дээрээ хараар бичээстэй байдаг юм.
• 1929 оны VIII сард Бүсхайрхан хошууны нутаг Харвахын худагт нутаглаж байсан Балдан-Осор нарын хэсэг айлын малыг дээрэмджээ.
• 1930 оны V сард Жавхлант уулын хошууны Цогт сумын Төгрөгийн хүрээний хасын тэмээ, адуу бүгд 400 гаруй толгой бод, хонь 60 толгойг зэвсэг бүхий 40-өөд хасаг дээрэмчид Аж богд уулаар дамжин ирж дээрэмдэн буцахдаа нутгийн 2 ардыг барьж, айлган сүрдүүлж байгаад тавьсан байдаг.
• Мөн энэ үед Цогт сумын харъяат ард Гармаагийн гэр хогшлыг дээрэмдэн буцсан.
• Мөн 300-гаад зэвсэглэсэн хасаг дээрэмчин нутгийн гүн рүү нэвтэрч Бурхан буудайн хошууны Бэгэр номон хааны хүрээний эд хогшлыг дээрэмдсэн.
• 1932 оны VIII сард шар хэмээх Дэнзэн нарын удирдсан 30 дээрэмчин Элст мянганаар дамжин нутгийн гүн рүү нэвтрэх гээд хилийн цагдаа харуулд няцаагдан буцсан байдаг.
• 1934 оны эхний улирлаас эхлэн Алтайн тусгай комендатур, Ховдын отрядын харъяа хилээр Хятадын Гань-Су, Синь-Цзян муж дахь хасгийн дээрэмчид довтолж, дээрэмдэх нь ширүүссэнгэх мэт. /Үргэлжлэл бий/ Ийм баримтууд хаа сайгүй бий. Мянга баллуурдаад арилахгүй, бүдэгрэхгүй. Хасгийн дээрэмчид биш гэж хуцахаа боль!!
Narangarav naraa
1 сэтгэгдэл